Niks reorganiseren, wegpesten die handel!

‘Je moet wel tegen een stootje kunnen.’
‘Het ligt ook aan haar, zij kan heel weinig hebben.’
‘Hij zit zo snel op de kast, daar kan ik ook niks aan doen.’
Heerlijke dooddoeners voor cursisten op de thema-avond ‘Juf, ik pest niet!’ voor gevorderden. Succes verzekerd en dus warm aanbevolen! De truc is namelijk de verantwoordelijkheid bij de ander te leggen, het liefst in een enkele zin. Officieel is dit niet nodig voor volwassen mensen onder elkaar, die zijn oud en wijs genoeg. Op hetzelfde moment kosten treiteren en intimideren op de werkvloer het bedrijfsleven 2 miljard euro per jaar. Ziehier het prijskaartje dat hangt aan een streng bewaard taboe.
Dat stilzwijgen heeft meerdere redenen. Wie wil er nou toegeven dat hij zijn collega’s niet aankan? Dat is nou net het soort kwetsbaarheid waar je op de werkvloer niet aan wil toegeven. Het probleem aan de kaak stellen staat praktisch gelijk aan klokkenluiden. Een derde van je leven breng je door met collega’s en al te hoog wil je de spanningen dan ook niet op laten lopen. Verder moet je je afvragen in hoeverre je grieven serieus genomen worden. Ter illustatie: in mijn tienerjaren werkte ik samen met een homoseksuele collega, een zekere heer Poort. Op een dag hoorden we over de intercom ‘Attentie meneer Poot, servicecounter alstublieft!’ Hij werd niet begrepen in zijn woede. Een geintje moest toch kunnen? Dat dit soort grappen vaker herhaald werden dan het journaal op de radio werd gemakshalve vergeten.
Vaak wordt het toegeschreven aan een gebrek aan sociale weerbaarheid van de slachtoffers. Sommige mensen zenden onbewust slachtofferstraling uit, dat valt niet te ontkennen. Dat is geen excuus voor wangedrag, niemand heeft de behoefte om als lulletje rozenwater te fungeren voor de collega die zijn spanningen niet de baas kan.
‘You do have a brain, right?’ klonk het bot toen een vriendin van me laatst de uitleg van haar leidinggevende niet begreep. Gezien de context wees het eerder op pure incompetentie van zijn kant. Ze vertelde over dit voorval op de HR-afdeling, waar de verhalen over dit heerschap al langer bekend waren. Dan heb je nog mazzel als de HR-afdeling aan jouw kant staat (wat ze kunnen doen is natuurlijk een tweede). Pesten kan namelijk een effectieve HR-strategie zijn. Tijdens de supermarktoorlog werden veel veteranen tegengewerkt om ze te stimuleren om ontslag te nemen. De rekruten, gemiddeld genomen 16-jarige vmbo-dropouts, waren veel goedkoper. Tijdens deze crisis zal het niet veel anders zijn. Je hebt als leidinggevende een solide smoes voorhanden om je minst favoriete werknemers eruit te duvelen en met jouw gedrag geef je ze alvast een duwtje richting uitgang. Natuurlijk moet je niet betrapt worden, dat staat onprofessioneel.
Eens in de zoveel jaar legt er een werknemer die zich langdurig ziekgemeld heeft een claim op tafel bij oud-managers en ex-collegae. Stelselmatig sarren met psychische schade tot gevolg is alleen verdomd lastig te bewijzen. Onze zuiderburen hebben daarom de bewijslast omgedraaid: organisaties moeten aantonen dat hun werkplek een sociaal veilige omgeving is, niet andersom. Als dat bedrijven aanzet tot het verbeteren van hun interne klimaat en bespaart op een geldelijke tumor van 2 miljard euro, ben ik voorstander.