Leef je vanuit je hoofd of je hart, manager?

2014-02-10 18.53.44Mensen zijn niet meer zo dol op denken. Denken, dat is de ratio, dat is hoofd, en we willen voor het hart gaan. Als iets niet goed voelt, klopt het niet. Zo denken we in onze tijd. Het gevolg is dat het er soms niet meer toe doet, of we iets geloven wat feitelijk onjuist is. Er zijn veel voorbeelden van.

Bijvoorbeeld het placebo. Een voorbeeld daarvan is leven in het hier en nu. Er zijn heel wat filosofen die zeggen dat je moet leven in het hier en nu. En ze worden vrolijk nagepapagaaid. Dat dat hier en nu vaak sterk door het verleden wordt beinvloed, en ook door de toekomst, dat wordt vergeten. En omdat het verleden pijn kan oproepen, en de toekomst zorgen, is de ‘hier en nu’ filosofie populair. Want mensen willen zich lekker voelen.

Het maakt mensen dan niet uit of dat wat ze geloven feitelijk ‘klopt’. Zolang het voorziet in een veilig en lekker gevoel, geloven we er liever in dan in iets dat misschien wel meer ‘waar’ is, maar dat minder lekker voelt. Het denken in termen van ‘waarheid’ is vervangen door het denken in termen van ‘goed voelen’. Als het goed voelt is het waar. Het gevoel is dan de toetssteen. Als ik bij jou een verkeerd gevoel heb, dan is mijn idee over jou waar.

Dat gevoel tot gevaarlijke situaties kan leiden, blijkt wanneer we het pad van de vooroordelen op gaan. Stel dat je bang bent voor de islam. Deze angst is gebaseerd op bomaanslagen en dergelijke. Het vooroordeel is dat moslims je pijn kunnen doen. Je kunnen bedreigen. Dat ze onze westerse waarden aan willen vallen.

Dat er heel veel moslims zijn die dat helemaal niet van plan zijn, dat er enorm gastvrije warme moslims zijn, die geen vlieg kwaad doen (de overgrote meerderheid), telt dan niet. Je stelt je gevoel niet ter discussie; volgens mij juist een manier om jezelf te ontwikkelen en te verdiepen.

Mensen hangen vaak meer aan een placebo dan aan een werkelijkheid. Dat is meerdere malen vastgesteld in onderzoeken. Als de werkelijkheid bedreigend is, en het placebo veiligheid biedt, dan zullen we het placebo voorrang geven. In managementtrainingen zie je dit ook vaak. Hier bestaat het placebo uit de potentieelillusie; een term van Chabris en Simmons.

Een voorbeeld daarvan is het idee dat je meer kunt dan je op dit moment kan. We noemen dit de potentieelillusie. Heel bekend is bijvoorbeeld de uitspraak dat we onze hersenen maar voor 10% gebruiken. Ondanks dat afdoende bewezen is dat dit onzin is, blijven mensen er in geloven. Vaak omdat ze een bepaalde eigenschap van zichzelf vervelend vinden en er eigenlijk van af willen.

De vraag of dit wel klopt, wordt meestal niet gesteld. Met als gevolg dat mensen hard proberen om zichzelf te veranderen. En er na een paar jaar gedesillusioneerd achter komen dat het niet is gelukt. Terwijl ze een stuk happier waren geweest als ze dat van te voren al hadden geaccepteerd. Maar hun gevoel zei ze dat het mogelijk was, dus gingen ze er hard mee aan de slag. Ze wilden zichzelf liever veranderen, dan zichzelf te accepteren.

Het idee om momenten te reserveren waarop je eens bezint op je ideeen, eventueel tijdens meditatie, lijkt nuttig maar niet zo populair. Jezelf tegenspreken op bepaalde punten, je placebo’s toetsen, omdenken, daar worden de meesten niet zo blij van. En dit is jammer, want zo houden we de vooroordelen en placebo’s in stand.

Bert Overbeek, van origine coach en trainer, helpt organisaties om op praktische wijze veranderingen versneld door te voeren. Op verschillende gebieden. Hij schreef over diversiteit in zijn top 5 boek ‘Mannen en/of vrouwen’, is regelmatig in de pers en is te bereiken via pitcher.support@hetnet.nl 

(Voor training, team- en personal coaching, lezingen en workshops)

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Herly Wowor
Lid sinds 2019
Geachte heer Overbeek,
Jammer dat u maar een kant belicht. Het Hier en Nu is niet alleen maar je goed voelen, het is een manier om je te concentreren, met aandacht de zaken aanpakken. Vertroebeling in het hoofd beïnvloed je prestaties en leidt je af van de kern van de zaak. Ik wil niet onaardig zijn maar ik ver moed dat u geen gedragskundige bent. Daarnaast is u opmerking betreffende vooroordelen ook niet juist. U noemt dat mensen angstig zijn voor de Islam en daar hun vooroordelen op baseren.
Het is u wellicht niet ontgaan dat er in Nederland sprake is van zelfcensuur, vaak onbewust, dit gedrag remt de creativiteit en het vrijdenken, anders gezegd de heersende politieke correctheid, dat is mede ingeven door religie. Dat is ook funest voor het goed functioneren in teams, als je moet oppassen in wat je zegt krijg je verwrongen denkbeelden en vluchtgedrag.
Hier en Nu kan zeer verrijkend zijn en brengt de kern van jezelf in je boven, een gelaagd gevoel.
Mindfulness brengt mensen dichter bij zichzelf. Jammer dat u daar zo negatief over bent.
Diederik Steeman
Lid sinds 2019
O maar Herly, ik ben helemaal niet zo negatief over mindfulness, hoor. Integendeel. Een goede methode om de reflectie ruimte te geven. En zoals je kunt lezen in mijn artikel ben ik daar positief over.
En dan het 'hier en nu'. Ik voer daar graag discussie over, omdat werkelijk 80% van de mensen dit in de jaren 70 nog originele idee napapagaait. Je moet in het hier en nu leven, hoor ik al jaren. Het idee heb ik doorleefd en ik moet u zeggen dat het mij nog steeds sympathiek is: je richten op de dingen in het hier en nu is een goed idee.
Wat mij wel opvalt is dat je er niets kritisch over mag zeggen. Net zo min als over Mindfulness. We moeten deze dingen heel serieus nemen en er vooral om lachen. Ik signaleer dat het om hypes gaat, om 'memes': modeverschijnselen die zich als virussen verspreiden. Je ziet dat ook bij uitdrukkingen als 'naar je gevoel luisteren', 'je passie volgen', 'leven vanuit je intuïtie', hoogsensitiviteit en dus ook 'hier en nu'.
Het zijn mij te vaak lege zinnen geworden. Daar kom je achter als je doorvraagt of een grapje maakt. Zo ken ik mensen die zelfsport aanprijzen maar niet kunnen lachen om hun eigen ernst met betrekking tot dit soort zaken. Ik kan erg geraakt worden door mensen bij wie deze dingen echt zijn, maar als ze de hele dag lopen te roepen dat ik in het hier en nu moet leven, lees ik graag een paar boeken over de geschiedenis. Of over de toekomst, want die zijn ook erg boeiend.
Bas Schenk
Zo, moeilijk onderwerp. Knap om er zo in te kunnen verdiepen (Bert) en te reageren (Herly). Bert, jou min of meer kennende had ik dit wel verwacht natuurlijk; en Herly jou ken ik dan niet, maar je geeft op een goede manier je gevoelens weer.
Toen ik de discussie en reactie las, schoten er twee gedachten door mijn hoofd. De eerste gedachte was de angst (bang zijn) voor de Islam, ondanks er (gelukkig) véél meer Islam aanhangers lieve, goede en begripvolle mensen zijn. Ik loop 's avonds laat niet graag door het centrum van welke stad dan ook. Dan ben ik eerlijk gezegd best wel bang, ondanks er meer mensen in de stad lopen die goede bedoelingen hebben. Ik ben dan toch gewoon bang voor het geval dat...begrijp je? (schijtbroek die ik er ben). Nu de koppeling naar management; daar kun je je afvragen Waarom zou ik bang zijn? Bang dat een collega manager meer weet dan ik; bij-de- hanter is dan ik ben; vlottere babbel heeft; meer overtuigingskracht denkt te hebben door verbale stemverheffing?? enz. Ja, daar kan je bang van zijn.!
Wat heeft dat te maken met : leven en werken in het hier en nu? Wel, ik denk dat hier sprake is van de "levensweg" weet je wel? Nou even in sneltreinvaart: 0- 18 jaar kennis opdoen 18-35 jaar kennis gebruiken; 35-55 jaar de kennis (angstvallig) beschermen en voor jezelf houden; 55-65 kennis geleidelijk aan loslaten en "uitdelen". Na je 65e merk je dat je kennis NU in het verleden opgebouwd HIER omgezet wordt in "wijsheid". Overigens ook in het gezinsleven...mijn vader weet alles....ach die ouwe leeft in het verleden.......was die ouwe er nog maar....
Ik ben nu 70; interim CFO bij een Amerikaans elektrobedrijf en logistiek projectleider bij een scheepsdiesel bedrijf. Ik merk dat in mijn werk. Presteren zonder druk! Heerlijk gevoel. Ik hoef niet meer "bang" te zijn voor collega's. Ik hoef ook niet meer 's nachts over straat te gaan.......