De crisis heeft nu ook goede professionals bereikt. Al enige tijd geleden werd een goede vriendin van ons plotseling uit haar functie ontheven. Daar werd het spel echter nog eerlijk gespeeld. Er werd niet net gedaan alsof zij niet functioneerde. Het was belangrijk dat er op de kosten werd gelet, het werk werd met teveel mensen gedaan. En het LIFO=principe (last in, first out) werd toegepast. Vervelend en verdrietig, maar niemand viel iets te verwijten.
Steeds vaker hoor ik echter ook minder integere benaderingen. Alles begint er mee dat organisaties op de penningen moeten letten. Dit biedt vooral kansen voor maaikapitalisten, de zure finance managers, die hoofdzakelijk naar cijfers kijken maar ondertussen wel zelf met een vet salaris op de begroting drukken .
En je bent nog geen goede manager als je alleen maar met cijfers loopt te smijten. Daarmee breng je niet meer in beweging dan bewustzijn. Het is ook geen leiderschap. De voorbeelden zijn talrijk. Mensen worden uit hun functie gehaald omdat ze niet onmiddellijk de cijfers kunnen ophoesten. Mensen worden uit hun functie gehaald als de omzet terugloopt. Of als de begroting niet wordt gehaald. Terwijl iedereen weet dat het een mindere periode in de economie is.
Gisterenavond kreeg ik weer zo’n verhaal te horen. Iemand die al meer dan 20 jaar zijn werk in het hoger management goed deed, en altijd positieve beoordelingen heeft gehad, heeft een nieuwe leidinggevende. Er is geen klik. De nieuwe leidinggevende heeft geen kennis van het proces, maar vindt hem ‘niet proactief’ genoeg. Let op de vage omschrijving. Dit soort subjectieve feedback is aan de orde van de dag.
Hij onderbouwt het niet met concrete voorbeelden; alleen met omschrijvingen van de houding. ‘Kijk maar eens hoe je zit’. Ondertussen worden kleine dingen in het negatieve getrokken en enorm opgeblazen. Een ziekmelding wordt gezien als slecht managementgedrag. Terwijl we allemaal weten hoe vervelend de griep deze winter was.
Het is maar één voorbeeld van de vele. Voor de maaikapitalisten is er geen pardon. Trouwe dienst aan een bedrijf is in die kringen al jaren verdacht. Daar wordt een zwakke eigenschap van gemaakt. De vraag is natuurlijk waarom bedrijven dit doen. En daarop is een eenvoudig antwoord. Organisaties willen van hun oudere werknemers af omdat die te duur zijn. En daar kom je gewoon niet gemakkelijk vanaf. Want het wurgende LIFO-principe leidt er toe dat ze altijd de jonge krachten moeten ontslaan bij reorganisaties.
Maar zeg dat dan gewoon. Zeg gewoon: we zijn aan iets anders toe. Of: we willen andere mensen of minder kosten of whatever. Dan blijf je integer in het contact met je mensen. Ik vraag me echter af of de maaikapitalist dat wel kan. Integer zijn met mensen. Ik heb namelijk wel eens de indruk dat hij niets met mensen heeft. Ik ken een aantal van die mensen. Die denken niet aan mensen, die hebben niets met mensen, mensen zijn middelen en drukken op de begroting of niet.
Creativiteit is hen ook vreemd. Ze kennen maar één methode en dat is de botte bijl. En ze hebben vaak vriendjes die ook die botte bijl hanteren. Voor een deel verklaart hun gebrek aan menselijkheid hun positie. Ze zijn zo hoog gekomen doordat ze slim kunnen rekenen. Zowel als het om resultaat gaat als om mensen. Ze hebben geen problemen met meedogenloos zijn.
Echte toppers hebben altijd iets met mensen. Ik zie ze zeker, ook in deze tijd, mensen in de top die begrijpen dat het beëindigen van een functie voor iemand een heel kwetsbaar proces is. Die daar in mee leven en integer doen wat ze helaas af en toe moeten doen: mensen naar huis sturen. Maar ze doen het integer. Met empathie. En gevoel voor het gezichtsverlies van de ander.
Zo anders is die andere soort, voor wie managen altijd weer is: steeds meer opleveren met steeds minder mensen. Mensen interesseren ze niet. Macht wel. En het imago van meedogenloosheid. Zogenaamd omwille van het bedrijfsbelang. Het wordt tijd dat we tegen deze ‘klasse’ maaikapitalisten in het geweer komen. Ze gedraagt zich even onethisch als de graaikapitalisten van weleer.
En tenslotte: de vraag: zijn er dan geen creatieve oplossingen? Kunnen managers niet, net als Ricardo Semmler, voorstellen aan hun mensen of ze met 20% minder salaris hun banen willen behouden? Kunnen de politiek en hun organisaties niet zoeken naar wegen om mensen goede banen te geven? Zou dat niet tot grote tevredenheid leiden?
De politiek verschuift graag alle verantwoordelijkheid naar de mensen. Maar ze is medeverantwoordelijk voor de contexten waarin burgers zich bevinden. Op dit moment wordt de discussie over ontslagrecht steeds zo gevoerd, dat het voor organisaties te lastig is om mensen te ontslaan. Ik zou graag willen vaststellen dat het voor de medewerker ook nog steeds niet goed geregeld is.
Rechters zouden er goed aan doen omstandigheden zeer goed te doorgronden. Op dit moment worden medewerkers met een goed professioneel niveau en een optimale werkinstelling ontslagen, omdat ze op de begroting drukken. En om geen enkele andere reden. De vage feedback van de verkeerde (niet: de goede) managers dient vaak maar geen ander doel dan dossieropbouw om tegen zo laag mogelijke kosten van mensen af te komen. En dat heeft het merendeel van die mensen niet verdiend.
Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren
Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)
Word een pro!
SCHRIJF MEE >>
één punt ligt wat mij betreft wat genuanceerder: Riccardo Semler vroeg niet aan zijn mensen om 20% salariskorting. (in dat geval zou Jeroen Versteeg visionair genoemd mogen worden).
Riccardo Semler heeft zijn organisatie zo omgevormd (wat nu even niet ter zake doet) dat de bron van alle ideeën, innovaties en besturing niet uit het management kwam, maar volledig vanaf de werkvloer. Toen een fabriek door de recessie van de jaren '90 niet anders zou kunnen dan mensen te ontslaan (volgens de geldende financiële normen), kwamen de medewerkers na bestudering van de cijfers ZELF met het voorstel om allemaal salaris in te leveren op voorwaarde dat de jaarlijkse winstdeling werd verhoogd van 23% naar 39%, het management 40% inleverde en (het belangrijkste in dit verhaal) alle uitgaven van de fabriek moesten worden geaccordeerd door het personeel.
daarmee gaf Semler het personeel de zeggenschap en de verantwoordelijkheid over de leiding van de organisatie.
Om de link met de voorstellen van CapGemini te leggen
* CapGemini staat niet op het punt om om te vallen, maar de kalibratie-slag lijkt puur bedoeld om de potentiële winst te maximaliseren.
* Bij Semco ging het om de hele workforce dat inleverde (personeel EN management)
* Bij Semco kwam het idee vanuit de organisatie als een teken van solidariteit en baanbehoud van de hele workforce.
* In het Nederlands arbeidsrecht is het wel zo dat als je 20% salaris inlevert en de boel gaat alsnog failliet dan wordt de uitkering van het UWV vastgesteld op 70% van je laatstverdiende loon. Dat realiserende zullen weinig mensen hier direct mee akkoord gaan als je totaal geen zicht hebt op de financiele positie van de rest van de organisatie.
Kortom, dankjewel voor dit stuk. Inspirerend om op voort te borduren :)
Het gaat om mensen met kennis van zaken, die vertrouwen kunnen geven en die zakelijk zijn. Om een organisatie toekomstrijp te maken dien je een kritische massa in je bedrijf te hebben en geen slaafse ja-knikkers.
In de maatschappij zijn, net als in de natuur, na de eencelligen de meercelligen ontstaan. Mensen gingen samenwerken.
Daarna zijn uit de meercelligen (die stikstof moeten vastleggen om zich te kunnen vermenigvuldigen - net als geld) planten ontstaan (maatschappijen bij de mens), die konden daardoor ook op het land. Daarna ontstaan planteneters (waarom vast gaan zitten waarom je nutrientenbron) beperken tot direct om je heen: wordt mobiel wordt graseter - boer). Daarna komen er dieren die zeggen: waarom gras eten - ik eet liever graseters. Bij de mensen zijn dat de {begonnen als roof"ridders") latere adel en "koningen"".. Hun macht wordt in de natuur beperkjt doordat grasetende dieren gaan rondtrekken en nergens lang genoeg blijven om een grote roofdierenstand op te bouwen (die zijn namelijk territoriaal en trekken niet met de trekkende graseters mee). In de maatschappij is daarvoor de democratie uitgevonden: met een mens = een stem worden de adel roofdieren vanzelf een minderheid en kan je onteigenen (Bismarck) of elimineren (meest democratien.
In de mensenmaatschappij komt er na de adelijke roofridders, en als de boeren naar de stad getrokken zijn, nog een roofdiergolf: de kapitalisten, waartegen de graseters zich weer teweerstellen door de vakbonden te ontwikkelen.
Karl Marx heeft dit proces aardig beschreven zonder er de sociaalevolutionaire wetmatigheden in te herkennen.
Dan komt er in de natuur ineens een nieuw soort wezen: de parasiet. Die heeft evolutionair door dat het enige doel is je vermenigvuldigen, dus kun je beter steeds kleiner worden, dan val je niet zo op en de gastheer - het sclachtoffer lrijgt niet zo gau de neiging de parasiet eraf te krabben.
Bij mensen gebeurt dat ook: van werknemer in een grotere organisatie wordt men zzp-er (of dat gedwongen was of vrijwillig doet er niet toe) en een deel van die ZZp-ers herkent de oplossing: parasiteren.
De grote hordes parasieten zuigen overal bloed (een rijke bron van stikstof) die we geld noemen en doen het sociaal goed: grote autos'mooie huizen - vaak thuis. Omdat mensen van elkaar kunnen leren gaat de evolutie ongelofelijk snel: explosief zelfs. Er komen zo veel parasieten dat die overal terechtkomend ook alles gaan parasiteren: via de politiek wordt alles parasiteerbaar gemaakt wat eerst goed van de roofdieren (de belasting bijvoorbeeld) was afgeschermd: ziekenfondsen mogen niet meer, woningbouwverenigingen moeten leegroofbaar gemaakt worden en de voorbeelden van de typische parasiteire overaftapping van bloed (tot de dood - het faillisement erop volgt) zijn legio. Bij gebrek aan slachtoffers gaan we nu zelfs de kleine schooltjes en de vrijwillige brandweer "professionalisren" noem het leegzuigen.
Hoe nu de hierboven beschrven managers te zien: het zijn oorspronkelijk ectoparasieten die het in deze tijd buiten koud krijgen. Net als aarsmaden kruipen ze nu weer bij de organisaties naar binnen, bij voorkeur daar waar "stront" aan de knikker is.
Net als bij alle parasieten is er geen moraal of ethiek of sociaal gedrag of empathie. De endo-parasiet zuigt bloe: een hoog salaris voorzich zelf, een bonus regeling, en zelfs als wat hij doet of laat gebeuren de gastheer laat sterven (door verlies van zijn mensenkapitaal - het levensbloed van een, nee van elk bedrijf) dan kan hem dat niets schelen want hij springt (niet als een vlo) maar als een echte aarsmade als een eitje over naar de volgende leeg te zuigen diervorm of maatschappelijke organisatie: van kerk naar gemeentebestuur, van gemeentebestuur naar 2e kamer, van 2e kamer naar woningbouwvereniging, van woningbouwvereniging naar 1e kamer, van 1e kamer naar raad van toezicht en commissarissen van de SNS of DSB.
Eigenlijk kunnen ze helemaal niets productiefs, ze kunnen alleen bloed - geld zuigen. En dat doen ze omdat ze willen overleven en vermenigvuldigen.
De oplossing: kijk naar de apen: die vlooien elkaar, leer daarvan dat de kleinst mogelijke sociaalorganisatorische netwerken de veiligste zijn, parasieten vallen meteen op en durven zich daar niet te vertonen. Wel proberen ze deze (zie de kleine schooltjes voorstellen) per wet verboden te kirjgen en ze weer zo groot te krijgen dat er weer gewoon door een niet meewerkende directeur (die wel uit hetzelfde budget betaald moet worden) flink gezogen kan worden door het kleine zuigbuisje van het bouwplan met een goede aannemer, met een reorgansiatie mbv een bevriende consultant (die een kick-back geeft) of zelfs een "kwaliteitsslag" waar werknemers uren moeten verdoen met cursorisch onder narcose gebracht te worden zodat ze de zuigsnuit van de zuigende worm of aarsmade niet meer voelen.
Grazers aller landen verenigt U, het gaat om uw leven want net als viisers die de zee leegvissen en mensen die oerwouden omkappen gaan parasieten door tot alle gastheren dood zijn. Wie zegt dat de dinosaurussen uitsierven door een komeet: misschien was wel gewoon de dinosuarus malaria ge-evolueerd of de dinosauruspest ontstaan.
Met kerk en prostitutie en selfs met belastingambtenaren valt nog te leven, ze zijn goed herkenbaar en in aantal beperkt te houden - ook hebben ze afgeleerd om de leden / klanten te laten uitsterven daarom bestaan ze beiden in onderlinge afhankelijkheid nog steeds. Maar bewaar ons voor nieuwe parasieten die dit nog niet weten en die ons, voor we er (te laat) achter komen hoe het zit, in de westerse maatschappij om zeep geholpen hebben.
Als je wilt weten wat er dan staat te gebeuren hoef je alleen maar naar de USA te kijken.
Een prettige avond nog!
D van Velzen,