'Oudere werknemers kunnen echt nog wel wat leren, hoor! Komop zeg!'

DSCN5580Nogal wat oudere werknemers kiezen te vaak voor de slachtofferrol. Ze mopperen op het management, op jongere collega’s, op het feit dat ze meer gegevens moeten vastleggen en op veranderingen. De kritiek die ze op anderen uitoefenen is altijd scherper dan hun zelfkritiek. De kern is dat hen het werken onmogelijk wordt gemaakt en dat  Dat is me gebleken uit 20 gesprekken met managers en 20 met jongere medewerkers.

Door hun kritische gemopper hebben ze een negatief effect op de werksfeer, vonden 34 van de 40 kennissen, terwijl ze zelf altijd naar andere wijzen, zo bleek mij in de gesprekken. Ze hebben het vaak over ‘ vroeger’, toen alles beter was en de wereld nog menselijk was. Opgegroeid in de onbetaalbaar sociale jaren 50, 60, 70 en 80 hebben ze kennelijk moeite met een samenleving die meer vraagt van de eigen verantwoordelijkheid.

 

Jongeren vinden het daarbij lastig dat de kritische ouderen aangeven dat ze niets meer kunnen leren. De houding is star: ‘Ik ben wie ik ben, op mijn leeftijd verander je dat niet meer. Dus jullie doen het er maar mee.’ Het gaat niet om alle ouderen, maar ook niet om een verwaarloosbare groep. En bedrijven treden er te weinig tegen op, aldus de door mij geinterviewde medewerkers.

 

Nu is een steekproef onder 40 mensen geen statisch verantwoord onderzoek, maar de resultaten bevestigen een beeld dat ik in mijn werk als trainer, coach en interim manager wel vaker tegenkom. Bedrijven spreken dan over de onuitroeibaarheid van ‘oude cultuur’, maar het heeft niets met cultuur te maken. Het is een houding van een bepaald deel van de medewerkers.

 

Waarom nemen mensen deze houding aan? Wie bij Nobelprijswinnaar Kahnemann te rade gaat, zou kunnen denken dat het te maken heeft met ‘veranderluiheid’. In ons brein zit een zekere mate van luiheid. We blijven liever in onze routines hangen, dan dat we daar kritisch naar kijken.

 

Als we ouder worden is die neiging wat sterker. Dan willen we niet teveel sores meer aan ons hoofd hebben. Opgegroeid in de vette jaren zijn we gewend aan een patroon waarbij je op je 60e kunt gaan afbouwen. Dat dat in de mondiale geschiedenis een volstrekt uniek fenomeen is, vergeten we wel eens. Mensen die die vette jaren hebben meegemaakt van een verzorgstaat, hebben moeite met een samenleving die werk maakt van verantwoordelijkheid van het individu.

 

Dat ouderen niets zouden kunnen leren, is klinkklare onzin. Lees ‘De wijsheidsparadox’ van de neurowetenschapper Goldberg maar eens. Het hangt volledig van je instelling af. Als je verzadigd bent op je 60e, en je vindt dat je recht hebt op van alles, hoef je ook niets meer. Je wilt een beetje rondrijden in je campertje. Begrijpelijk, vooral in Nederland waar mensen dat eigenlijk op hun 40e al willen.

 

Het is van belang dat ouderen tot aan de laatste dag van hun carriere vitaal blijven in onze moderne samenleving. Een constructieve houding wordt door de jongeren en managers  erg op prijs gesteld. Niet de hele dag zeuren over alles wat niet deugt of klopt. Niet de hele dag over vroeger praten, over alles wat je is aangedaan. Maar een opgewekte en positieve houding met betrekking tot het werk. Dan doen ze vanzelf een beroep op jou en je ervaring.

 

‘Vroeger’  waren de ouderen vaak een stuk gezelliger dan tegenwoordig. Minder geklaag. Laat de oude garde daar een voorbeeld aan nemen.

Bert Overbeek publiceerde onlangs het boek ‘ Slechte chefs werk je weg’. Dit boek (ook als ebook uitgegeven) tegen slecht management is een boek met een knipoog en is te verkrijgen via deze link: http://www.mijnmanagementboek.nl/shop/index.php/catalogsearch/result/?q=slechte+chefs+werk+je+weg

Overbeek twittert op Goeroetweets en heeft een JongeBazen groep op Linkedin. 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Tony de Bree
Lid sinds 2019
Bert, jammer dat je met deze column weer het beeld van oud = lui en dom versterkt. De realiteit is: als jonge mensen leren luisteren naar ervaren medewerkers gaan ze hun eigen fouten maken ipv die van de oudere medewerkers. Dat is slim ondernemen. De oplossing: meer leermeester - gezel opzetjes...en..luisteren naar elkaar.

Mvg
Tony de Bree
Twitter: @tonydebree
Richard de Wit
Zo is dat Tony. Derhalve is het iq ook niet toe maar juist afgenomen. De zogenaamde verse generatie heeft het ook te druk met appen ipv helivieuw en kennis van zaken. :-) Na 50 jaar managementfails en hoe de situatie er aan toe is in 2014 krijg ik weer gelijk. Glazen bollen liegen niet :-)
An Luttikholt
Lid sinds 2019
Van een collega met een eigen bedrijf en ambities verwacht ik toch een iets genuanceerdere houding. Boven de partijen, onafhankelijk en onpartijdig. Dat ben je niet als je zo algemeen over mensen in verschillende leeftijdsgroepen spreekt. Volgende keer misschien zo'n verhaaltje over vrouwen en mannen, blondines en brunettes .......
Nico Wortel
Lid sinds 2019
Ik geef computerles aan ouderen. Daarbij zie ik hoe ingrijpend dit soort veranderingen in het brein zijn: oog / hand-coördinatie met de muis; beelden die instantaan veranderen; informatie die geen fysieke plaats meer kent. Het is heel heftig!
Voor mij als docent is het de uitdaging om precies datgene te bieden wat de persoon nodig heeft.

Het gaat dus om grote en ingrijpende veranderingen. Het is niet zo, dat ouderen niet willen, maar meer dat het brein dit niet meer toelaat.
De remedie is: respect, en je richten op wat wel kan. Daar heeft een manager empathie voor nodig. Ja, helaas.

Gras gaat niet harder groeien door eraan te trekken!
Emmy N
Bert, Sta je echt achter deze blog. Ik dacht dat 'Wij zij denken' uit de tijd was/is Een constructieve houding wordt door iedereen op prijs gesteld .Doet leeftijd of functie dan er toe?
Gerben Ferwerda
Beste Bert, ik kan een heel eind met je meegaan. Ouderen zeuren gemakkelijk, denk er wel aan dat het geheugen voor te stellen is als een kast met papieren, en bij veranderingen moet er eerst ruimte gemaakt worden want bij oudere werknemers is de kast overvol. Dat ruimte maken kost energie en ook motivatie. Vooral als er geen carrièredrang meer is heeft de oudere werknemer geen zin meer om zijn kastje op te ruimen, met van die algemeenheden als: wat vroeger goed werkte, werkt nu toch ook nog, wordt verandering intkent. Het is ook een beetje triest dat vooral bij werk waar ervaring een grote rol speelt, de methodes in het werk helemaal op zijn kop gaan. Het ligt ook aan het management, om die tegenzin te onderkennen en er op in te spelen. Daar moet ik Richard en Nico wel gelijk geven. Kahnemann heeft het over de balans tussen echt bewust en logisch bezig zijn en aan de andere kant, op je ruggemerg werken, via geleerde automatismen. Helaas doe de 20 tegenover 80 regel daar zijn intrede. Dus mijn voorstel, (en dat geldt ook voor jongeren die in de verandering gegooid worden), doe het stap voor stap, en geef de tijd om om te schakelen, en vooral, laat de voordelen van de nieuwe aanpak zien, tegelijk met de onontkoombaarheid ervan. We zijn toch blij dat die volle zalen met datatypistes uit de jaren 60 er niet meer zijn, en dat we niet meer met de hand kuilen en geulen graven voor een nieuwe kabel. Het bedienen van een kleine graafmachine lijkt me ook gewoon leuker en gezonder. Ik denk, dat de nieuwe managers met de invoering van Het Nieuwe Werken een kans moeten geven aan de oudere (en minder oudere) werknemer die zichzelf opnieuw moet gaan uitvinden.
Diederik Steeman
Lid sinds 2019
Zoals ik in mijn artikel vermeld, zijn mijn uitspraken in dit artikel het gevolg van gesprekken die ik heb gevoerd met jongeren en managers. Ze zijn eigenlijk bedoeld om de ouderen die wel last hebben van bovenstaande bottlenecks (en die zijn er hoor) wakker te schudden.
Dat ik zou suggereren dat oud dom en lui zou zijn, spreek ik tegen. Integendeel, ik beweer het tegenovergestelde: ze kunnen echt nog wel wat leren. En de tekst van Kahnemann over veranderluiheid betreft niet alleen ouderen. Wel denk ik dat je niet ingewikkeld hoeft te doen over de verschillen tussen oud en jong. Dat heeft niets te maken met blondines en brunettes of stigmatisering. Ik verwijs niet voor niets naar de Wijsheidsparadox van Goldberg. De breinen van oude en jonge mensen verschillen. Waarom zou je dat niet mogen stellen? Al vaker in de geschiedenis zijn mensen die verschillen in het brein benoemen verketterd door mensen die onmiddellijk roepen dat er wordt gestigmatiseerd.
Ongenuanceerdheid zit altijd een beetje in dit soort artikelen. De discussie wordt er duidelijker van, zoals je hier ziet. Dat is ook het doel, want dit onderwerp verdient het. En het gaat er juist om ouderen in de stand te krijgen, waardoor ze meer in hun kracht staan. Want we zullen met zijn allen steeds langer moeten werken. En daar past een frisse en actieve opstelling bij.
Paul
Laf stukje, laffe reactie op de kritische noten, Bert. Je had duidelijk van te voren een idee van wat je uit die managers en jonge medewerkers -kennissen?- wilde trekken. Het is gelukt, gefeliciteerd! Weer een vooroordeel bevestigd via deze niet-representatieve steekproef. Ik zelf heb een heleboel ouderen mogen interviewen, ontslagen door managers die een stuk minder gezellig zijn dan vroeger. Ik heb al aardig wat managers oude wijn in nieuwe zakken zien gooien. En de oude zakken eruit...Ga die oudjes eens vragen naar het gebakken-luchtgehalte van hun managers en jonge medewerkers. Hou het vooral simpel Bert, dan blijf je gelukkig.
Diederik Steeman
Lid sinds 2019
Oordeel op veronderstelling, Paul. Intenties volkomen verkeerd ingeschat. Lafheid? Gebakken lucht? Waar haal je de onzin vandaan?
Louis de Wit
Als je bij ouderen systematisch de groei er uit gehaald hebt en hun de kans op groei hebt ontnomen zullen zij het zelfde gaan reageren als langdurig werkloze jongeren. Dit is nu een verhaaltje die op iedere groep aangepast kan worden. Lekker zo'n goeroe.
Edward Mulder
Ha eindelijk. Een artikel dat voor ruzie in de tent zorgt. De meeste bijdragen zijn toch meer van nuancering op nuancering, maar hier komen meningen lijnrecht tegenover elkaar te staan. Mijn complimenten aan Bert Overbeek !

Nu de inhoudelijk kant. Als je algemene conclusies verbindt aan een niet-representatieve steekproef, dan is insinuatie haast onvermijdelijk. Dat geef je overigens zelf ook aan in je artikel. Wat uit heel veel artikelen op Jongebazen naar voren komt, is dat er een groot verschil is tussen WILLEN en KUNNEN. En naarmate de leeftijd stijgt, KUNNEN veel dingen niet meer. Lichamelijk niet, en ook geestelijk niet meer.

Er speelt nog iets anders mee. Als ouderen 3 of 4 reorganisaties meegemaakt hebben - tegenwoordig verandertraject geheten - en reorganisatie 5 komt eraan, dan zeggen ze wellicht: geef de pijp maar aan Maarten. Je wordt verandermoe.

En wie weet, als je dezelfde steekproef over pakweg 20 jaar houdt, dan zeggen die 34 van de 40 ondervraagden misschien wel dat hun bazen en jongere collega's van het jaar 2034 ze niet meer begrijpen ....
Paul
Met 'laf' bedoel ik: een platte gedachte schragen met een ons-kent-ons-vragenrondje. Managers laten klagen over (hun) oudere ondergeschikten en dat gewoon maar overnemen. Dit type manager mag wel eens voor de spiegel gezet worden. Voor jongeren zijn bepaalde verandertrajecten misschien nog nieuw, ouderen kunnen 'de kleren van de keizer' zien. Lastig voor de keizertjes...Iets voor een volgend stukje Bert?
Jaap
Het verhaal van Bert vind ik heel herkenbaar bij mijn moeder van 85
Bert Overbeek
Beste Paul, prima dat je er een eigen wereld omheen bouwt. Maar even zeggen hoe het echt is gegaan, want je ziet het echt verkeerd. En ik wil voorkomen dat mijn punt verloren gaat in notebalkenbrei en dat het wordt van zagen-zagen-wiede-wiede-wagen.
In mijn werk in organisaties kom ik veel dingen tegen. Die dingen maak ik in bredere zin bespreekbaar; ook op deze website. Daar hoort ook het geklaag van een aantal (lang niet alle) oudere werknemers bij,. En het geklaag van anderen over die klagende oudere werknemers.
Naar aanleiding daarvan ben ik aan een aantal managers en jongeren in organisaties gaan vragen hoe ze hun oudere collega's ervoeren. Niet vanuit een vooropgezette stelling, maar open. Laat ik er onmiddellijk bij zeggen dat ik geen enkele reden heb om oudere werknemers onderuit te sabelen. Integendeel, in mijn werk heb ik zelfs affiniteit met deze groep, omdat ik net als jij vindt dat ze te vaak worden afgedankt.
Maar er is gewoon een klagende klasse die alles bij het oude wil laten en ik denk dat de door mij bevraagde mensen het daar over hebben. Waarom ontkennen? Als je mijn boeken ' Voer voor jonge bazen' en ' Slechte chefs werk je weg' zou hebben gelezen, dan zou je begrepen hebben dat ik je kritiek op bepaalde managers deel.
Maar wanneer ik over die managers iets schrijf, krijg ik vergelijkbare klachten als die jij nu uit. Ik vertik het om verschijnselen onder de mat te schuiven. En nu is er een bepaalde groep ouderen aan de beurt, die zegt dat ze niet meer te veranderen zijn, en dat het allemaal aan anderen ligt. En neem van mij aan dat dat bestaat.
Mijn doel is overigens juist om oudere medewerkers te laten beseffen dat er ook voor hen nog van alles in het vat zit. Kansen zat, ook op ontwikkeling. Maar dan moet je wel beseffen dat je als klagende oudere collega niet als prettig wordt ervaren. En zelf ga je je er trouwens ook niet beter van voelen.
Als je het nu nog laf vindt, en heel zeker weet dat dit allemaal vooropgezet is geweest, dan moet je dat vooral blijven geloven. Ieder zijn meug. Ik weet intussen wel beter. Wel ontstaat bij mij intussen de indruk dat je klagende oudere medewerkers met poezelige handschoentjes moet behandelen. En dat vertik ik. Juist omdat ik denk dat ze vooral zichzelf in de vingers snijden als ze zich als slachtoffer opstellen.
Bert Overbeek
Auteur
En tot slot: ik geloof in de meerwaarde van oudere collega's. Ik kan ontzettend genieten van de deskundigheid en ervaring van de talloze positief ingestelde mensen onder hen. Dat zijn de mensen die zichzelf gemotiveerd weten te houden, en niet zeuren over de ontwikkelingen in de wereld, en dat het 'vroeger' altijd beter was.
Paul
Ik begrijp je punt Bert. Ik voelde me geroepen het op te nemen voor een kwetsbare groep binnen het bedrijf, niet voor (af-)zeikerds. Weerstand tegen managers en hun veranderdrift kan soms zeer goede gronden hebben. Wat dat betreft had je stukje enig tegengas nodig. Ik wens je straks een geïnspireerd weekeind:)
pauline
O bah, wat worden we weer neergezet als oud, versleten en geen verandering aan kunnen. Moet zeggen dat ik het gevoel heb dat mijn tweede jeugd begint zo met vijftig. Kinderen opgevoed dus die kunnen het zelf wel en nu ik weer. Ik begrijp dat je iets anders wilt bereiken met dit artikel namelijk dat wij oudere wel degelijk nog plooibaar zijn en willen leren maar gezien het commentaar en de reacties blijkt dit dus niet te zijn gelukt. Want alleen in de kop is terug te vinden (mits je dat er al uit haalt), dat wij nog wat kunnen........ en inderdaad een steekproef van 40 man/vrouw is natuurlijk niet representatief. Laatst anders ook een stukje gelezen (waar weet ik niet meer, vergeetachtig, zal de leeftijd wel zijn) dat de jongere werknemer graag binnen afzienbare tijd op de directeursstoel wil zitten met een werkweek van maximaal 40 uur, want tja men heeft natuurlijk ook een druk sociaal leven. Waarvan sommige oudere dan weer vinden dat je dat maar op je zestige moet doen.
Trouwens, volgens mij hadden we in die vette jaren tachtig toch ook een crisis met een hoge werkeloosheid en een fikse rente op een hypotheeklening. Kijk dat heb je dan weer als je wat ouder bent dan weet je dat soort feitjes (en aan den lijven ondervonden).
Maar goed, het zou zo leuk zijn als er vanaf nu alleen positief geschreven en gesproken wordt over "DIE OUDERE" werknemer. We mogen inmiddels tot 67 jaar werken en we worden zo rond de 85/90 jaar oud. En ook die jongere wordt ooit een oudere. Eens kijken hoe zij het dan ervaren als er zo over hen gesproken zou worden...... helaas, dan ben ik er niet meer.
Diederik Steeman
Lid sinds 2019
Beste Pauline, kijk nou even goed over wie het gaat in dit artikel. Het gaat over een specifieke groep ouderen.

Ik ga niet alleen maar positief over ouderen schrijven. Slechte chefs, arrogante jonge leidinggevenden, luie medewerkers en chefs en klagende 50 plussers, we willen ze allemaal fris houden. En dat doe je niet door ze te ontzien. Wie help je daarmee?
Niels van der Stappen
Lid sinds 2020
Ik snap niet hoe we met zijn allen wijzer worden door de veelzijdigheid van de mens en de onderlinge interacties te vervangen door gemeenplaatsen en vooroordelen.
Ik geloof er ook helemaal niet in, dat de ene mens moet bepalen hoe de ander moet handelen of zich moet opstellen. Die tijd hebben we toch gehad, wat mij betreft.
Gebruik de goede kanten van eenieder en er is veel mogelijk!
Als je mensen niet meekrijgt met je verhaal, zal dat wel niet goed zijn en/of zul je de mensen wel niet goed benaderen. Dat een oudere (met al zijn bagage en ervaring) anders reageert dan een jongere, dat is toch logisch / mooi / zinvol. Niet elke verandering is namelijk een verbetering, dat weten ouderen als de besten!
Niels van der Stappen
Lid sinds 2020
Ik zag vandaag nog een interessante bijdrage op dit gebied van Arko van Brakel (1968), directeur van leiderschapsinstituut de Baak.

hij schrijft op www.nuzakelijk.nl in zijn column Hoe krijg ik mijn mensen mee? o.a.:

Eigenlijk zijn dit de belangrijkste uitgangspunten:

- je kunt de ander niet veranderen, alleen je eigen gedrag heb je in de hand;

- mensen willen wel veranderen, maar niet veranderd worden;

- niemand is ongemotiveerd. Maar soms zijn mensen wel voor heel iets anders gemotiveerd dan jij;

- Voor mij persoonlijk is het belangrijkste leerpunt dat het eigen ego, nog meer dan ik verwachtte, ondergeschikt is aan het collectieve doel.
GDJ Moerenhout
Verandering draagt altijd noodzakelijkheid in zich.
Een volgende generatie laat de oude garde altijd zien waar die uit bestaat.