Wat wordt er verwacht van de manager van vandaag (en van de toekomst)? Dat is nogal wat want er verandert veel. In mijn eigen trainingen heb ik het in mijn boek over toekomstig leiderschap (‘De schakelaar’) over de 5d’s : duurzaamheid, decency (integriteit), development (ontwikkeling), digitalisering, diversiteit. Een toelichting.

-Duurzaamheid. Organisaties en dus ook hun managers zullen rekening moeten gaan houden met de klimaatverandering en in bredere zin met alle hulpmiddelen en randvoorwaarden. Duurzaamheid zal waarschijnlijk steeds meer een punt zijn waar consumenten voor kiezen. Hoe de veranderingen precies zijn, is niet bekend, maar de impact van het milieu doet zich al volop gelden. Leidinggevenden zullen hier bewustzijn over moeten hebben. Ook zoiets als een Covid-virus valt onder deze noemer, omdat het een gevolg is van onze huidige omgang met dieren en voedsel.

Het probleem van onze tijd is dat we het overzicht kwijtraken; een belangrijke bron van stress. De uitdaging voor de jongere generaties zal zijn om in een tijdperk van chaos te doorgronden wat relevant is en wat niet. Internet, AI en big data maken het er niet makkelijker op. Er verschijnt veel fake news en media zullen om gebruikers te trekken de sensatieberichten niet schuwen.

Ik las het boek ‘Uit onbetrouwbare bron’ van Daniel Levitin; een buitengewoon goede gids voor betrouwbaarheid van berichten in de media. Maar ik vroeg me ook af of jongere generaties de moeite zullen nemen een dergelijk boek te lezen. Nemen ze nog de tijd voor dit soort waardevolle boeken, of boeit het ze niet meer? Het is eigenlijk een vraag die ik jullie, jonge bazen zou willen stellen.

Overzicht kwijtraken is niet alleen het gevolg van de informatiezee die over je heen spoelt, maar ook van je eigen vermogen om je te concentreren en te focussen. Daarvoor heb je rust nodig, en die rust biedt onze tijd niet. De oudere generatie heeft tijden gekend waarin je de tijd kon nemen voor een antwoord. Je werd niet de hele dag gebeld of geappt, of gemaild. Je kunt het je bijna niet meer voorstellen, maar die tijden zijn er echt geweest.

Mensen hebben meningen. Die meningen worden soms genuanceerd, en soms erg heftig geuit. In de samenleving, maar ook in de politiek of op het werk. Wie impact wil hebben, moet zichzelf niet alleen ‘aantrekkelijk’ presenteren, maar ook goed zijn in redeneren. Mensen zijn vaak gevoeliger voor een goed verhaal dan voor statistieken, die feiten beter weergeven. Eén verdrietig verhaal dat eigenlijk een incident is, komt soms beter over dan een betrouwbaardere statistiek die een totaal ander beeld laat zien dat dit verhaal.

Mensen zijn geen robots. Hun redeneringen worden ingegeven door hun emoties, hun behoefte aan veiligheid en hun angsten en verlangens. Die komen niet uit onze redeneringen voort. Ze bepálen die.

Het is me het zomertje wel. 47,2 graden in Catania op Sicilië, overstromingen door regen in Italië en honderden bosbranden in Griekenland. In Zuid-Europa kan je van de hitte de ene voet niet voor de andere zetten. Onder wetenschappers bestaat overeenstemming over de menselijke inbreng bij de klimaatveranderingen. Die is er.

Van mijn jeugd, die vooral plaatsvond in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw, herinner ik me veel. Er werd al wel gesproken over luchtverontreiniging, onder meer door de enorme luchtverontreiniging in Londen en Rotterdam. Er was een rapport van Rome verschenen, dat zich zorgen maakte over het milieu en er waren wat linkse ‘terug-naar-de-natuur’ -partijen die zich er druk over maakten en dat was het wel zo’n beetje.

Gretha Thunberg heeft ongelijk. Ze is niet verraden door mijn generatie. Een behoorlijk deel van mijn generatie heeft veel gedaan voor onze planeet. Er is gevochten tegen onrecht, tegen onderdrukking, tegen slavernij en tegen ongelijkheid. De opa’s en oma’s van de generatie die Thunberg aanklaagt gooiden terpentine in de grond, bespoten hun groenten met herbiciden, gaven de varkens en kippen een dier-onterend bestaan en reden en vlogen in het rond. Daaraan is veel gebeurd.

Maar ondertussen was en is er altijd een deel van de bevolking dat lak heeft aan de gezondheid van onze biotoop. Zij hebben vooral rechten; geen plichten. Ze willen léven, dat is het belangrijkste. Jammer voor de dieren en voor de planeet, jammer voor de medemens, er moet nú gezopen, gevreten en voortgeplant worden. Het zijn de mensen die alle kapitaal wegkapen en daar ook steeds meer mee bezig zijn. En in hun kielzog loopt een horde die het wel lekker vindt om mee te profiteren.

Er is weer eens een kabinet gevallen. Ik had het al eerder verwacht. In de zandbak van de politiek zit iedereen tegenwoordig alleen te spelen. Ze willen niet meer samen. Als iemand met een andere kleur trui in de buurt komt, krijgt hij een hand vol zand in zijn gezicht. Als hij iets zegt wat een ander niet bevalt, wordt hij uitgemaakt voor stom.

Soms zie je even twee kinderen in de parlement-zandbak samenspelen, maar een dag later is dat alweer voorbij, en is één van de twee weer met zand aan het gooien.

Maar goed. Kabinet gevallen. Tijd voor iets nieuws, schrijft een krant. Lekker niet meer bij voorbaat al denken dat je idee toch geen kans van slagen heeft. Niet meer bang zijn dat uiteindelijk alles wegzinkt in het drijfzand van het regentendom. Nieuwe mensen, nieuwe kansen.

Zoveel mogelijk winst maken; dat lijkt de wet van de markt. En dat is prima zolang het gaat over auto’s of computers. Het wordt anders als er in jouw en mijn gezondheid wordt gehandeld. En dat gebeurt. En flink ook! De farmaceutische ‘marktkoopmannen en -vrouwen’ laten ons graag geloven dat het hen om onze gezondheid gaat. Helaas blijkt uit de feiten dat het vooral om de financiële gezondheid van het bedrijf en zijn aandeelhouders gaat. En dat gaat dat nogal eens ten koste van patiënten.

Ik richt me met dit artikel tot de groep jonge managers die een verschil wil maken en een meerwaarde wil hebben. Hun houding kan van onderscheidende betekenis zijn. Als zij zich als farmaceutische MT-leden verzetten tegen hen bekende misstanden, kunnen ze veel betekenen voor de samenleving. Want farmaceuten zijn er niet voor de winst, ze zijn er voor jouw en mijn gezondheid.