Als we iets erg graag willen geloven, of we zijn ergens bang voor, zijn we vaak niet objectief meer. Dat leidt tot stelligheid en soms tot heftigheid in discussies, ook op de werkplek. Dat de toenemende polarisatie in onze samenleving ook daar effecten heeft ,viel te verwachten, maar is nog niet voor elke manager helder. In mijn boek ‘Goden en goeroes’ schreef ik al over de vraag hoe je daarmee handig kunt omgaan als leidinggevende en medewerker. In dit artikel behandel ik aan de hand van het prachtige boek ‘Exodus’ van Marleen Reynders waarom we zo heftig discussiëren en wat we eraan kunnen doen. Onze overtuigingen zijn de waarheid niet.

Een halve eeuw geleden waren bijbelse archeologen driftig bezig met speuren naar de routes waarlangs Mozes en het volk Israel waren gegaan bij de uittocht. Ze waren op zoek naar de historische werkelijkheid achter het verhaal. Ze zochten zich een breuk naar een zee of meer dat kon droogvallen. Ook was er de vraag wie nu toch de farao was die ten tijde van Mozes leefde.

De komende tijd zal deze businessblog een aantal interviews met Bert Overbeek publiceren. Overbeek, die al 15 jaar verantwoordelijk is voor JongeBazen, blikt in die interviews terug op zijn boeken. In het totaal schreef hij er meer dan 25, maar 8 daarvan waren managementboeken. Drie ervan haalde top 5-notities in de Managementboek charts. Overbeek is sinds 1995 actief als trainer en coach. Sinds 2002 betrekt hij behalve psychologie ook neurowetenschap, biologie en filosofie in zijn trainingen.

Het interview hieronder gaat over de bundel ‘Guernica en Zaharra’. Het boek gaat over menselijke drijfveren en hoe goede intenties en onwetendheid tot moord en doodslag kunnen leiden. En het gaat over oorlog. Het boek zou kunnen helpen bij vredesprocessen, omdat Overbeek de agressors en vijanden niet demoniseert, maar probeert te volgen vanuit hun idealen en intenties en hen daarvan de beperking te laten inzien.

Via deze link is het boek te bestellen: https://www.managementboek.nl/boek/9789462545137/guernica-en-zaharra-bert-overbeek

Between all books of Bert Overbeek is ‘Guernica and Zaharra’ an interesting exception. This interview is about that book and we will start with a blog quote from the writer about the book: ‘I wanted to do something with big themes like war. To understand why human beings killed their own species and why they bargain with their consciences. I wanted to investigate that. I wanted to fillet the hate. If it was hate and not just thoughtlessness or stupidity.’

This book deals with an impenetrable theme: how can unsuspecting people turn into monsters by circumstances? And also: what are our leaders doing to us with those wars? ‘I am sick and tired of political men who unleash war’ Overbeek tweeted ‘Hundreds of thousands often young people, are being driven to death because their leaders do not want to tackle a stupid conflict.’

Dit interview gaat over het goed verkochte boek ‘Slechte chefs werk je weg’ uit 2013. Het boek deed wat stof opwaaien, omdat mensen dachten dat Bert Overbeek medewerkers aanraadde om zich ziek te melden en bewust de productie te drukken. De humor hierachter werd niet altijd begrepen; iets waarmee Joep Schrijvers na zijn boek ‘Hoe word ik een rat’ ook te maken had. Uiteindelijk ging het boek echter over dat wat goed en slecht management is, en hoe je daar als leider en als medewerker mee omgaat. En passant komen belangrijke managementdenkers langs. Hier vind je een link van het boek: https://www.mijnmanagementboek.nl/shop/index.php/slechte-chefs-werk-je-weg-31345-www-mijnmanagementboek-nl.html

De komende tijd zal deze businessblog een aantal interviews met Bert Overbeek publiceren. Overbeek, die al 15 jaar verantwoordelijk is voor JongeBazen, blikt in die interviews terug op zijn boeken. In het totaal schreef hij er meer dan 25, maar 8 daarvan waren managementboeken. Drie ervan haalde top 5-notities in de Managementboek charts. Overbeek is sinds 1995 actief als trainer en coach. Sinds 2002 betrekt hij behalve psychologie ook neurowetenschap, biologie en filosofie in zijn trainingen.

Do we get better from bad managers? Not really. Neither the organization, nor you, because you have to hang out with him or her every day.  Bert Overbeek wrote a book about the subject to help organizations but especially employees to get rid of leaders that are a catastrophe for people and processes at the workplace. 

It is known that people can get pretty sick from a bad relationship with their manager. In a world where numbers dictate business rhythms, it’s difficult for top management or boards of directors to determine how poorly some of their management executives are performing.

So -Overbeek maintains in this interview- you have to make that visible as an employee. But you have to do it very intelligent, otherwise you’ll lose this battle. You have to do it with a strategy. First you have to see through the games that a bad executive plays with you and you have to be on the lookout for his counter moves. You need to know precisely what is effective and what is not effective.

Source: Noord-Hollands Dagblad, December 2013 (Newspaper of North Holland)

Organization trainer and executive coach Bert Overbeek wrote about business and intuition in ‘The Speedy Brain’ (2015), a book that only appeared in Dutch. For his foreign friends he and business relations there will be English translations of interviews of his books on this weblog.  ‘The Speedy Brain’ is the first interview. There will be more interviews the forthcoming months. The interviews will begin with short newspaper’s descriptions of the book.

‘Today’s changing means of communication require quick decisions, both in our work and in our private lives. And to make not only fast but also right decisions, you need the right data. The increase in big data ensures that the expertise of your choice increases. But is this data transparant or  complete enough to be able to rely on it? “Follow your intuition” is the advice that often sounds. Although intuition provides speed, it is not perfect either, because our brain is not perfect. Yet there are reassuring experiences with intuition. Speedy decisions that turned out well. This indicates that our intuition is a good tool for making quick decisions.

De komende tijd zal deze businessblog een aantal interviews met Bert Overbeek publiceren. Overbeek, die al 15 jaar verantwoordelijk is voor JongeBazen, blikt in die interviews terug op zijn boeken. In het totaal schreef hij er meer dan 25, maar 8 daarvan waren managementboeken. Drie ervan haalde top 5-notities in de Managementboek charts. Overbeek is sinds 1995 actief als trainer en coach. Sinds 2002 betrekt hij behalve psychologie ook neurowetenschap, biologie en filosofie in zijn trainingen.

Dit interview gaat over Het Flitsbrein. Het boek gaat over de vraag wat je precies met intuïtie kan op de werkplek. Hier vind je een link over het boek: https://www.managementboek.nl/boek/9789492221001/het-flitsbrein-bert-overbeek

Jij en ik zijn onderdeel van de nog steeds flink uitdijende sapiens-familie. Op dit moment gedragen de bijna 8 miljard homo sapiens-leden zich zoals de sauriërs dat ooit deden. Ze regeren over de wereld, al doen ze dat een stuk slechter dan de giga-reptielen die zo’n 70 miljoen jaar geleden door een meteoriet-inslag aan hun einde kwamen.

Geen sauriër haalde het in zijn hoofd om zijn biotoop om zeep te helpen. Onze soort doet dat wel. Ze moppert op zelfdestructieve gewoontes als roken en te veel alcohol, maar spuit zonder problemen een eigen aandeel kerosine en benzine de lucht in, alsof dat nodig is om in een behoefte te voorzien of de wereld te laten zien wat haar status is.

Wat heeft poëzie met business te maken? Die vraag komt op wanneer iemand zegt dat je beter leiding kan geven door een haiku training. Kan dat echt? Wel volgens Bert Overbeek. Vanaf half augustus geeft hij op mooie locaties directies en hoger management trainingen in de haiku-vorm. Deze trainingen passen bij de leiderschapstijl die hij introduceerde in ‘De schakelaar’. Overbeek adviseert leiders in deze tijd van wilde veranderingen een krachtige versterking van de innerlijke balans. De haiku kan daarbij helpen. Nou, we zijn benieuwd. Een interview. (Barbara Roozenburg interviewde me voor de website van haar organisatie. Ik vroeg haar of ik het op Jongebazen mocht plaatsen en dat mocht. Dit is het resultaat.)

Eerst maar eens die innerlijke balans. Hoe houd je die vast in tijden van digitalisering, oorlog, corona, duurzaamheidsdiscussies en polarisatie in de discussie?

Tja, dat is niet gemakkelijk. En als het niet gemakkelijk is, moet je proberen het zo gemakkelijk mogelijk te maken. Zeker als het om je heen woelt, medewerkers obstinaat worden door al die dingen en de tijden op een storm op zee lijken, als het al geen orkaan is. Je kunt geen overzicht houden als kapitein, als je je laat meeslepen door iedere ontwikkeling of door de emoties van je bemanning. Maar je moet het schip wel door een storm heen loodsen. Dat kan alleen maar wanneer je zelf mentaal rustig bent. Daarvoor is discipline en deskundigheid nodig en ook zelfreflectie. En dat is ook wat ik in mijn boek ‘De schakelaar’ benadruk. Weet wat er om je heen gebeurt, maar laat je niet meezeulen. Durf keuzes te maken, maar maak ze vanuit innerlijke gemoedsrust. En aan die innerlijke gemoedsrust kan je werken.

De vraag is ‘hoe?’ 

Je zou kunnen mediteren. Sommige mensen vinden dat nog steeds zweverig, maar dat is echt niet meer van deze tijd. De effecten van meditatie worden intussen ook in de neurowetenschappen benoemd. Heeft dus niets met ‘soft’ te maken. Het lijkt een beetje op het staren van peuters. Als die iets niet meer aankunnen, gaan ze gewoon voor zich uit zitten kijken. Jammer voor jou als je aandacht wil, maar ze geven geen sjoeche en kijken dwars door je heen. Hun brein neemt simpelweg vrijaf. En dat is precies waar het van tijd tot tijd om gaat. Je brein vrijaf laten nemen. Meditatietechnieken helpen daar geweldig bij.

We zijn in het maaiveld, dat Nederland genoemd wordt, trouwens altijd wat snel met het label ‘zweverig’. Veel van ons willen kennelijk liever nuchter overkomen, misschien omdat dat realistischer of stoer oogt of zo. Meditatie helpt je brein om rust te ontwikkelen; een schaars goed in onze oververhitte samenleving, waarin angst op veel plekken mensen opdrijft als prooidieren. Belangrijk is om te beseffen dat je geen prooidier bent, geen speelbal van de dingen die gebeuren. Dat je een eigen baan mag blijven trekken. Je kunt heel goed zelf in de regie blijven van je leven. Tenzij iemand een bom op je hoofd gooit, natuurlijk.

Overigens is dit geen pleidooi voor meditatie, maar wel voor rustmomenten scheppen op een dag. Wie drie keer per dag een moment voor zichzelf pakt, laten we zeggen een kwartier per keer, en dan ook ècht zonder iets te doen, komt al een heel eind. Het gaat er om om af en toe uit de verhitting weg te gaan en je af te vragen of het nodig is om te doen wat je doet, of dat het misschien rustiger kan.

Zou het echt zo simpel zijn?

(Lacht) Nou, er zijn niet zoveel mensen die dit simpel vinden. Mensen vinden rust moeilijk, hoe graag ze het ook willen. In trainingen en ook in coachingstrajecten vertellen mensen mij dat ze het heel moeilijk vinden om een kwartier niets te doen. Hele lijstjes verschijnen in hun hoofd met dingen die ze willen. Jan Geurtz zegt ergens, in navolging van boeddhisten, dat je die dan lekker mag laten gaan. Als wolken die wegdrijven langs de hemel. Juist dat dissociëren, dat loskomen van die gedachten, dat maakt je kop leeg. En dan word je dus de kapitein die het schip door de orkaan loodst.

En wat kan poëzie daar bieden?

Heel veel. Poëzie is een middel dat leiders kan helpen om sneller contraproductieve gedachten kwijt te raken. Alleen al het hele proces om de juiste woorden te vinden, is behoorlijk meditatief. Je moet dan immers naar binnen. Stilteretraites kunnen daar ook iets bieden, trouwens, maar ik denk  dat het zoeken naar het juiste woord een onderschat middel is. Zeker in spirituele kringen, waar stilte hoger wordt gewaardeerd dan spreken.

Ik begrijp dat wel. Er wordt enorm gewauweld, waarschijnlijk ook door jou en mij. Maar wanneer je daadwerkelijk, via een gedicht, probeert een kern van iets te raken, dan moet je je goed concentreren. En dat komt heel dicht bij meditatie. Vooral als je er even voor gaat zitten.

Heb je een voorbeeld? 

Talloze, want ik gebruik de methode al een poosje. Niet lang geleden coachte ik de directeur van een zorginstelling. Ze voelde zich gestresst maar wist niet precies de oorzaak, al analyseerde ze er flink op los. Ze kwam al met een heel verhaal binnen. Zo zou ‘het’ aan haar werk-privé-balans liggen, aan haar verantwoordelijkheidsgevoel, haar perfectionisme en haar overtuigingen. Ze had allerlei ideeën over zichzelf, de analyses waren goed doordacht en zaten zeer gedegen in elkaar.

Alleen hielp het haar niet meer. Ik heb haar toen gevraagd een haiku te schrijven over de situatie waar ze in zat en wat ze daarbij voelde. De haiku, een Aziatische dichtvorm van 3 regels,  leent zich erg goed voor inzicht krijgen in de kern van je gedachten. Meestal gaat het dan om het gevoel achter je gedachten. Merk je dat je loopt te mindfucken omdat je bang bent dat er iets fout gaat. Het doorgronden van die angst leidt er toe dat je veel van die stressgedachten kwijt raakt.

Laten we de emotie niet vergeten in onze rationele wereld. Bij de opkomst van Artificial Intelligence wordt de afwezigheid van  emotie als een kwaliteit genoemd, die machines hebben ten opzichte van mensen. Maar vraag een machine wat  we moeten doen om onze problemen op te lossen en hij zal ook genocide-achtige oplossingen adviseren, zoals het decimeren van de wereldbevolking.

Zonder emotie wordt de wereld kleurloos en zonder gevoel raakt een gedicht de weg kwijt. Wanneer je de haiku in de vingers hebt, vallen voelen en denken, emotie en ratio, samen. Ik heb het zo vaak gezien in trainingen ‘creatief probleem oplossen’, die ik lange tijd gad. Mensen bedenken een metafoor voor een lastige situatie, en van het ene op het andere moment hebben ze een helicopterview. Sorry voor het woord, het is een meme, maar je begrijpt me wel

Wat doe je nou in die poëzietraining?

Leiders via poëzie een middel geven om dicht bij zichzelf te blijven in de komende jaren. Om hun wijsheid en inzicht maximaal in te kunnen zetten en hen te helpen om het schip door de storm te loodsen. Het gaat in die poëzietrainingen echt over hun werk en hoe ze daar in staan. Over hun praktijk. Ze gaan er alleen andere woorden aan geven dan ze normaliter doen. Dat is geen zweverig verhaal. En dat weten ze zelf ook wel.

Veel van hen snakken naar een moment van rust waarin ze dingen beter kunnen overzien. Taal is daarbij net zo belangrijk als stilte. Poëzie combineert die dingen. Er zijn verhalen bekend van Japanse dichters die maanden deden over een haiku van drie regels. Stilte en de zoektocht naar het juiste woord zullen onze leiders in de toekomst helpen om zich niet te laten meeslepen door omstandigheden.

Bert Overbeek geeft deze zomer en dit najaar poëzietrainingen voor leidinggevenden, trainers, HRM’ers en coaches. Voor informatie kun je je wenden tot zijn mailadres: bert_overbeek@hotmail.com

Bij switchend leiderschap is het een pré als een leider het vermogen heeft om de verschillende ideeën en meningen van zijn mensen te verbinden tot een nieuw idee of een nieuwe mening. In teams zijn verschillende normen en waarden werkzaam die vrij bepalend zijn voor het gedrag van het individu in een team. Je wilt graag dat een team de beste mensen tot een optimale samenwerking brengt. Dan moet zo’n team iets doen met de verschillende opvattingen.

Het oude idee van de Duitse filosoof Fichte, later ook door Hegel en Marx gebruikt, gaat uit van het these-antithese-synthese-principe. Dat klinkt heel theoretisch, maar iedere Fransman en Duitser is geschoold op basis van dit principe. Het heeft verrassend veel overeenkomsten met de praktijk van het omdenken. Je begint met twee stellingen die tegengesteld zijn en probeert daar een nieuw idee uit te vormen waarin beide stellingen samenkomen. Een mooi voorbeeld is het volgende: