Bert Overbeek

Organisaties zijn te weinig actief in de weer met het thema ‘Diversiteit’. Het thema wordt geacht erg belangrijk te zijn, als je de media leest, maar in organisaties lijkt het te stoppen met het doen van politiek correcte uitspraken, met rapportages en de instelling van commissies. Vorig jaar verscheen bij Futuro Uitgevers ‘Diversiteit. Benut de kracht van verschillen op de werkvloer’. Deze maand ‘Goden en goeroes’, een boek dat management leert omgaan met spirituele diversiteit in hun teams; het laatste deel uit een drieluik over het onderwerp. Het is het achtste managementboek van Bert Overbeek; het vierde bij uitgeverij Futuro.

Het drieluik wil laten zien dat diversiteit inspirerend, lucratief en verdiepend kan zijn. Verschillen tussen mensen kunnen een hoop lol toevoegen aan de werkpraktijk. Eerder schreef Overbeek ‘Mannen en/of vrouwen’, en dat ging over man-vrouw-verschillen. Een interview met de schrijver door Eleonora Finken.

In mijn nieuwe boek ‘Goden en goeroes’ laat ik het belang zien van spiritualiteit op de werkvloer. Kun je als manager of medewerker iets met de overtuigingen van mensen? Het antwoord is simpel: ja. Het zal je team enorm verrijken en beter laten presteren als mensen met een verschillende spirituele achtergrond zich uiten. Uiten over de dingen die ze daar leren. Belangrijke managementideeën zijn vaak afkomstig uit spirituele stromingen.  Dit fragment uit mijn boek geeft een indruk. 

Deze week een interessant verhaal gehoord. Weer eens een voorbeeld van zaken die onderbelicht blijven, wanneer je als organisatie diversiteit te politiek correct aanvliegt. Dan blijf je vaak hangen in onderzoekjes, rapportages en commissies diversiteit, die goede bedoelingen hebben, maar niet veel meer bereiken, dan dat mensen gaan vertellen dat ze het belangrijk vinden, diversiteit, maar het krijgt geen praktisch vervolg.

Waar ging het om? In een operationeel technisch team weigerde een orthodoxe moslim samen te werken met een homoseksuele collega. De organisatie loste dit op, door beiden niet met elkaar in één ploeg te laten werken. Er werd dus om het probleem heen georganiseerd, en ik ben daar geen voorstander van.

Ons brein is een fopspeen. Er zit een hersendeeltje in dat nadenkt over de lange termijn, en daar slaat een golf van impulsen overheen dat uit breindelen komen, die er in de evolutie veel eerder waren. Stel, je hebt bedacht dat volgend jaar het jaar moet worden van de zuinigheid. Je wilt op je penningen gaan broeden als een meerkoet op zijn eieren. Dat is een lange termijn idee, nietwaar?

En plotseling loop je op 17 januari een paar geweldige schoenen tegen het lijf. Of de nieuwse iMac. En na rijp beraad van 30 seconden besluit je dat je deze verleidelijke artikelen moet hebben. Je maakt er iets magisch van, en zegt tegen iemand die een wenkbrauw optrekt, dat dit niet voor niets op je pad is gekomen. Nee, die schoenen of die iMac zijn speciaal voor jou gemaakt.

Zoals veel landen, beschikt ook Nederland over een leuk betwetertje. Een eigenwijsje dat een column schrijft in de krant van welvarend Nederland, het NRC Handelsblad. Haar naam is Rosanne Hertzberger en ze is microbioloog. Daar schrijft ze overigens niet zoveel over.

De mensen lopen hard voor meegalmconcerten van de Toppers, voor Ajax-Feyenoord en voor alcohol in onze hoogwaardige westerse beschaving, maar ik heb nog nooit iemand euforisch zien worden van bacteriën schimmels gisten en virussen, dus ik snap wel een beetje waarom Rosanne uit Rotterdam daar niet over schrijft.

‘Goden en goeroes’ is uit. Over spiritualiteit op de werkvloer. Een onmisbare en vergeten schakel in de discussie over diversiteit. Op managementboek.nl kun je al warm worden als je wilt, en je kunt het ook kopen. Een vlot leesbaar en nuchter boek over spiritualiteit. https://www.managementboek.nl/boek/9789492939067/goden-en-goeroes-bert-overbeek. Hieronder een kort verhaal erover:

In de discussie over diversiteit in organisaties is het benutten van spirituele diversiteit een ondergeschoven kindje. En dat is spijtig, want spirituele diversiteit biedt nogal wat voordelen. Ziekteverzuim terugdringen, zelfreflectie ontwikkelen, stress voorkomen en samenwerking bevorderen zijn maar een paar van deze voorbeelden.

Bert Overbeek publiceerde in 2018 vier boeken. Deze week komt zijn volgens hem belangrijkste boek uit. Het heet Goden en goeroes en gaat volgens de ondertitel over ‘inspiratiebronnen op de werkvloer’. Het is bovendien het derde deel van een drieluik dat Overbeek schreef over diversiteit. Eerder verschenen Mannen en/of vrouwen en Diversiteit. Boeken waarmee de Doornse schrijver de top 10 haalde van de Managementboek top 100. Diversiteit eindigde zelfs in de top 3.  Een interview. 

In de pers staat de focus, als het om diversiteit en gelijkwaardigheid gaat, gek genoeg meestal op de top. Alsof in de organisatielagen ‘daaronder’ alleen maar over diversiteit wordt gepraat, als er iemand seksueel intimtideert. Niet zo lang geleden ging het over de mogelijkheden om te promoveren. De kansen voor vrouwen op dat gebied liggen lager dan voor mannen.

Het is maar een voorbeeld. Het tijdschrift Linda riep ergens dat vrouwen beter zijn in finance functies, en alweer hebben we het dan over de top en verdwijnt de belangstelling voor diversiteit in lagen ‘daaronder’ (want kom, laten we nog eens hiërarchisch denken). NRC had een interview met een technische topvrouw, die het onzin vond dat vrouwen niet technisch zouden kunnen denken. En ja, wederom het focus op de top.

Eén van de allergrappigste managementuitspraken is: ‘Wij hebben de verandering bedacht en faciliteren het. Nu moet het van hen zelf worden.’ Dus even op een rij zetten. Je gaat met elkaar de hei op, hengelt een missie en een visie uit de vijver van de groepsdynamiek, besluit tot een verandering op basis van een urgentie die je verder niet toelicht aan je mensen, rammelt er een strategietje tegen aan, en vervolgens moet dat wat je bedacht hebt ‘van hen zelf’ worden.

Om het ze makkelijk te maken, zet je je visie en missie alvast voor ze op een kaartje. Op de achterkant schrijf je de bekende woorden, die deze kaartjes al decennia bevatten; de mensen kennen ze van buiten: eerlijk, betrouwbaar, transparant, open, klantgericht en samenwerkend. Zes woorden; dat kunnen de medewerkers net aan, bedenk je je in een vlaag van goedbedoelde arrogantie.

Er is één ding dat in ons moderne beschaafde westen ontbreekt, en dat is genuanceerdheid. Nadenken over dingen is eng. Sociale betrokkenheid verdacht. En iemand die probeert dingen in hun complex perspectief te plaatsen, moet je ten diepste wantrouwen. Keep it simple, roeptoetert men, we hebben geen tijd.
Dat laatste is waar. In de 19eeeuw duurde een debat tussen twee presidentskandidaten zeven uur, tegenwoordig kan je niet meer naar de wc, want in de tijd dat je weg bent, is het debat voorbij. De spanningsboog van de moderne wereldburger heeft de levensduur van een vuurpijl. En dat heeft gevolgen voor hoe we discussiëren.