Bert Overbeek

Gisteren meldde ik op Linkedin, dat ik dit weekend het slachtoffer van spoofing ben geworden.  Ik moet zeggen dat ik een enorme reeks warme reacties heb ontvangen. Wat kunnen we toch warm zijn voor elkaar in dit soort omstandigheden. Een enkeling kon ‘zich niet voorstellen hoe iemand zo dom kon zijn om in zo’n val te trappen’. Het zou hen nooit overkomen, weten ze. Maar al die mensen die dat tegen me zeiden, hebben het nog nooit meegemaakt. En ik zou ze extra willen waarschuwen. Ondeschat dit niet! Achteraf weet je vaak wat je had moeten doen, maar op het moment zelf word je volledig overrompeld.

Ik zal proberen uit te leggen waarom ze het lukt. Ik ben nu 5 dagen verder, heb me suf gelezen en weet nog precies hoe het gegaan is. Omdat ik denk dat het anderen kan helpen, inventariseer ik de belangrijkste momenten van de misdaad even.

Ons brein, is gevoelig voor een goed verhaal en verder voor een boel onzin. Het legt verbanden die geen verbanden zijn, het neemt selectief waar, maakt van een incident iets structureels, generaliseert, denkt dat iets waar is als een autoriteit het zegt of denkt dat iets juist niet waar is als een autoriteit het zegt. Het valt als een blok voor een emotioneel verhaal. Kloppende statistieken verliezen het van een hartstochtelijk verhaal, dat niet juist is of op zichzelf staat. En zo zijn er nog veel zaken, die ons brein ten onrechte voor waar houdt, terwijl ze dat niet zijn.

Paula Steenwinkel schreef een erg leuk boek over dit fenomeen. Haar bij Boom uitgegeven boekje ‘Drogredenen herkennen en weerleggen’ behandelt nog veel meer van dit soort denkfouten. Ze behandelt dit pittige onderwerp bijna luchtig, en daar helpen de illustraties van Fokke en Sukke natuurlijk goed bij. De neerlandica schreef het boekje, omdat ze in haar studententijd ontdekte, dat discussies bijna allemaal ‘verpest’ werden door drogredenen.

Vorig jaar verscheen mijn boek ‘De liefdesarchitect’, en dat behandelde ondermeer de problemen met water, zoals we die nu zien in Limburg. Dit boek verscheen midden in de tijd dat allerlei (complot)theorieën zich vormden rondom COVID 19. Veel van die theorieën zijn afgeleid van de Openbaring van Johannes. Een bijbelboek. Ik vond het boeiend om vanuit dat perspectief naar onze wereld te kijken. En hoewel het boek fictie is, vermeldt het zeer veel interessante feiten over het klimaat. Het is bedoeld als waarschuwing.

Nu is er een grote groep mensen, die je klimaatontkenners kunt noemen. Mensen, die vinden dat de verbanden tussen de manier waarop wij mensen leven enerzijds, en de toestand van de planeet anderzijds, vergezocht  vinden. Ook zijn er mensen, die zich ervan afwenden, omdat het een manipulatief instrument in handen van overheden kan zijn (dit is lastig in een paar woorden uit te leggen, maar het houdt verband met Agenda 2030, waarin het klimaat door overheden zou worden gebruikt om mensen van hun vrijheden te beroven). Hoe het ook moge zijn, het klimaat is een enorme thermometer voor de mens. En het is de echo van menselijke gedrag. Een fragment:

15 jaar geleden stelde ik bij de bloemenveiling een opdrachtgever voor om het management development traject dat hij wilde op de werkvloer uit te voeren.  Dat vond hij een goed idee. Ik was zo’n 10 jaar trainer en ik had vastgesteld in een klus bij een railbedrijf dat mensen vooral dingen leerden in de context waar ze werkzaam waren.

En in alle bescheidenheid: ik was niet de enige. Ik sprak er met een paar vakgenoten over die hetzelfde hadden meegemaakt. Een van die vakgenoten, een grote jongen in de opleidingswereld, was eind jaren negentig al naar Hans Huizinga van de NS gegaan om te vertellen dat dat trainen van medewerkers geen soelaas bood. Je kon beter de managers trainen. Maar toen gebeurde dat nog wel in het conferentieoord.

Wat iedere manager wil, is een prettig samenwerkend, goed presterend team met ‘happy faces’. Gelukkig is dit te realiseren. Als trainer en teamcoach heb ik regelmatig te maken met conflicten in teams. Vaak is dit ‘reparatiewerk’. Helaas voor opdrachtgevers is er dan al veel kostbaar leed geleden, meestal tot het tienvoudige van wat een preventief traject kost.

Diversiteit en inclusiviteit moeten niet een stoffig beleidsthema zijn in hogere lagen van de organisatie. Het gaat er om alle lagen erbij te betrekken. Dus: wat is diversiteit voor operationele afdelingen, voor customer service teams, voor technische specialisten, kortom: voor iedereen die in je organisatie werkt? Hoe ziet het eruit? Wat is er wenselijk?

Bovendien mag het accent komen te liggen op nut en fun van inclusiviteit. Het nut zit hem in meer begrip, een open mind, een betere samenwerking en sfeer, en daardoor uiteindelijk een beter resultaat. De fun zit hem in het interessante en amusante van de verschillen. Ik ken werkplekken waar men speels omgaat met die verschillen. En dan denk ik: zo kan het ook.

Niet die politieke geladenheid, dat eeuwige gesoebat over dat ‘zullie zich aan ons moeten aanpassen’. Niet die ongezellige strenge omgang met het thema, maar samen zoeken naar hoe je een fijne en ontspannen sfeer kunnen creeëren, waarin mensen prettig met elkaar kunnen werken. En dat kan!

Diversiteit en inclusion zijn voor medewerkers vaak een directie- of staf-dingetje. Rapportages, onderzoeken en commissies zijn aan de orde van de dag. Maar het bereikt de medewerkers niet. Waar komt dat toch door? En hoe moet het dan wel? Volg a.s. donderdag in de namiddag dit webinar. Lekker onderuit hangen en een stap verder komen. We verloten 5 boeken van mijn hand over diversiteit onder de deelnemers. Volg deze link en je bent er bij.

https://www.exactpi.nl/blog/webinar-diversiteit/

Als we ons gedrag willen veranderen, dan moeten we dat nieuwe gedrag plannen. Dat doen we met ons bewustzijn. Denk bijvoorbeeld aan een verandering van eetgewoonte. Die bedenk je eerst, en dan voer je hem uit. Dat dat niet iedereen lukt, heeft te maken met de kracht van het bewustzijn. Niet iedereen lukt het om met zijn bewuste voornemen zijn onbewuste driften onder controle te krijgen. En dat geldt voor allerlei soorten van gedrag. Je zal bij jezelf merken dat bepaalde zaken heel moeilijk aan te leren zijn, en andere zaken juist weer heel makkelijk.

Als je wil weten hoe het komt, dat je gedrag soms zo lastig te veranderen is, moet je iets van de evolutie van ons bewustzijn weten. En te weinig verandermanagers en gedragstrainers zijn hiervan echt op de hoogte. Wat we ze niet kunnen verwijten, want ook wetenschappers raken al snel de draad kwijt, als ze de biologische basis en het ontstaan van het bewustzijn willen begrijpen.

Op 12 juni 2021 werd een speler van het Deense voetbalelftal getroffen door een hartstilstand. Het duurde een poosje voordat de wereld begreep, dat de speler het overleefd had. Maar in de tussentijd twitterde Willem Engel, een kopstuk van de groep mensen, die zich verzet tegen het COVID-overheidsbeleid.

Zijn tweet luidde: ‘Er valt net een Deen dood neer op het EK, hopelijk kunnen ze hem nog reanimeren. Het experiment is schandalig mislukt. Soms is gelijk krijgen het ergste dat je kan overkomen. Er moet direct gestopt worden met injecteren.’

De tweet klopte inhoudelijk van geen kanten. De Deen was niet dood. En er is geen enkel verband met injecties, want Eriksen, zo liet bestuurslid Marotta van zijn club Inter Milaan weten, had geen corona gehad en was nog niet geïnjecteerd.

Als een politicus het in zijn hoofd zou halen om zoiets te twitteren, valt de hele wereld over hem heen, Willem Engel voorop, dus ik ben benieuwd of bijvoorbeeld antivaxxers nu dezelfde heftige veroordelingen uitspreken als ze doen bij ‘reguliere’ media en politici. Ik doe het niet. Ik denk namelijk dat we er meer aan hebben, als we leren van de denkfouten die Engel maakt. Dat zullen we zo doen, maar eerst even iets algemeens over die denkfouten, die aan de basis staan van complotdenken.

Wie een besluit wil vormen en nemen, en wie een doel wil bereiken in de politiek, zal iets moeten begrijpen van politiek-strategische krachtenvelden. Dit geldt niet alleen voor politici, maar ook voor allerlei andere besturen. Voor besturen in bedrijven bijvoorbeeld, overheids- en onderwijsorganisaties, in stichtingen en verenigingen en in de zorgsector. Krachtenvelden zijn te beschouwen als dynamische systemen, gevormd door mensen, die streven naar resultaten, doelen en besluiten. Het kan dus ook jou overkomen dat je gebruik moet maken van een krachtenveld.