Bert Overbeek

Bij switchend leiderschap is het een pré als een leider het vermogen heeft om de verschillende ideeën en meningen van zijn mensen te verbinden tot een nieuw idee of een nieuwe mening. In teams zijn verschillende normen en waarden werkzaam die vrij bepalend zijn voor het gedrag van het individu in een team. Je wilt graag dat een team de beste mensen tot een optimale samenwerking brengt. Dan moet zo’n team iets doen met de verschillende opvattingen.

Het oude idee van de Duitse filosoof Fichte, later ook door Hegel en Marx gebruikt, gaat uit van het these-antithese-synthese-principe. Dat klinkt heel theoretisch, maar iedere Fransman en Duitser is geschoold op basis van dit principe. Het heeft verrassend veel overeenkomsten met de praktijk van het omdenken. Je begint met twee stellingen die tegengesteld zijn en probeert daar een nieuw idee uit te vormen waarin beide stellingen samenkomen. Een mooi voorbeeld is het volgende:

Wie een voorbeeld wil voor een goed draaiend team, moet eens kijken naar de eerste negen minuten van een optreden van de band King Crimson (https://www.youtube.com/watch?v=opiUajt1_S0). De band speelde in september 1982 in München en had alles in zich, dat een team sterk maakt. Het maakt nu niet uit of je van de muziek houdt; het kijken op zich leert je van alles over een goed geoliede team-machine.

Hieronder zal ik de punten noemen die de band, en ook veel teams, sterk kan maken. Eerst nog iets over King Crimson. Het langdurige project van de gitaristen Robert Fripp en Adrian Belew, bassist Tony Levin en drummer Bill Bruford kan gezien worden als erg innovatief en ook experimenteel.

Bennie Jolink, de zanger van Normaal, viel Johan Derksen gisteren bij in een AD-interview. Derksen meldde deze week dat hij een halve eeuw terug een kaars tussen de benen van een dronken vrouw had gestoken. Niemand begrijpt waarom hij dit out of the blue vertelde, maar hij deed het wel en de gasten aan tafel moesten er toch even om lachen.

De samenleving reageerde en dat deed ze stevig. Derksen bekende hier publiekelijk een verkrachting, zo stelde men, en dat in een tijdsgewricht waarin de ene bekende mannelijke Nederlander na de andere door de misbruikmand viel. Normaal-zanger Jolink vond dat allemaal nogal hypocriet. Wat Derksen destijds meemaakte was ‘gewoon dronken lolmakerij, niets anders’, vond Jolink. Mensen die Derksen nu laten vallen snappen niets van de jaren zestig en zeventig, waarin mannen èn vrouwen gezamenlijk vaak de grenzen overschreden. Dat gebeurde destijds dagelijks, we moeten het allemaal niet zo serieus nemen; dat is wat de heren zeggen.

Je kunt leren van andere culturen. En dat geldt zeker als je als trainer mensen in Nairobi een training geeft. Twee jaar geleden deed ik dat. Het leukste moment was het moment dat we de groep wilden helpen met het geven van feedback. Wij kwamen aan met een leuk pakketje ‘westerse’ feedbackregels.
Tijdens de presentatie vriendelijk knikkende deelnemers.
‘Interesting’ klonk het ‘Very interesting’.
Maar toen we de oefeningen gingen doen, verscheen er een glimlach en zagen we weinig tot geen initiatief. Het werd al snel duidelijk dat niemand het ging doen. Het aanspreken, zoals het ons voor ogen stond, paste voor geen meter bij de Oost-Afrikaanse cultuur. Dus stelden we dat vast en vroegen hoe zij aanspreken dan zagen.

Omdat het Pasen is, nu eens wat anders op jongebazen, al gaat het over leiderschap. In zijn boek ‘De moed van Jesjoea’ beschrijft Bert Overbeek niet alleen het leiderschap van, maar ook het proces tegen Jezus, een leider pur sang, waaraan wij uiteindelijk ons paasfeest te danken hebben. Het boek zoekt de historische (de mens) Jezus terug, niet vanuit een traditioneel maar vanuit een modern-wetenschappelijk perspectief. Overbeek spreekt overigens van Jesjoea. (Hier een link naar zijn boek: https://www.paagman.nl/product/75187876/de-moed-van-jesjoea-door-bert-overbeek) Een fragment uit het boek dat verwijst naar zijn proces.

‘ Het proces tegen Jesjoea was vooral een politiek proces. Hij moest hoe dan ook uit de weg worden geruimd; zoveel is duidelijk. Het is heel goed mogelijk dat Kaiafas daarbij de beste intenties had. In Johannes 8:14 zegt hij, dat het beter is dat één mens sterft dan dat een heel volk bederft. Jesjoea is in zijn ogen een gevaar voor zijn volk. Hij had daarvoor vanuit zijn gezichtspunt enige reden.

Jesjoea had het einde van de tempel voorspeld, had dubieuze dingen gezegd over de belastingen aan de Romeinen en dan werd hij ook nog als de Messias voorgesteld, oftewel: de macht van de keizer werd betwijfeld. Dat waren uitspraken die in die dagen garant stonden voor een executie; bij de Romeinen werd die voltrokken door kruisiging. De gevestigde geestelijkheid werkte in die zin nauw samen met de Romeinen, dat ze garandeerden de rust te zullen bewaren. Dat ze hierbij met integriteit morsten, en regelmatig hun eigen machtsposities veilig stelden, is geen punt van discussie. 

Ze deed mee aan het Kamp van Koningsbrugge (KvK) en eindigde bij de zes die aan de finish stonden. Je kan daar alleen maar enorm  veel respect voor hebben. Agavni Jessaijan liet in  KvK zien wat een power woman is. Mensen die haar vanuit haar werk kennen, wisten dat trouwens al. Dit is een artikel van haar hand over haar ervaring en de link met organisaties. Info over Agavni is hier te vinden:  (https://www.heartcore-lab.nl/) 

Bijna een hele werkdag lang heb ik door een rivier gebanjerd tijdens Kamp van Koningsbrugge. Een hele werkdag. Voel je hem? En dit was nog maar dag 2.

Twee badass professionals in mijn netwerk hebben me op de voet gevolgd met Kamp van Koningsbrugge en onlangs hebben ze bekend dat door mij op een bepaalde manier voor de geest te halen, ze hun shitdag ff in perspectief kunnen plaatsen. Alles was kut, echt een rotdag ten top. Frustratie alom. Maar ineens zei één van de twee:…

Soms lijken mannen mazzelaars. Als vader van een dochter, als broer van een zus en als man met de nodige goede vriendinnen, weet ik intussen wel een beetje waar vrouwen mee te maken krijgen, simpelweg omdat de biologie zo nodig de baas wil zijn.Waar wij mannen in het pronte bezit zijn van testosteron dat onze kwetsbaarheid en onzekerheid afknijpt, hebben vrouwen zich vanaf betrekkelijk jonge leeftijd door een oerwoud van stemming beïnvloedende zorghormonen heen te slepen. Zodra de puberteit zich aandient begint hun lichaam drastisch te veranderen met de menstruatie als het onontkoombare maandelijkse vlaggetje. Ondertussen kunnen hun mannelijke leeftijdsgenoten zich wentelen in de vrolijkheid van de eerste signalen van hun geslachtsrijpheid. Voor hen geen vuiltje aan de lucht

Vrouwen zeggen altijd dat het wel meevalt, maar dat jokken ze. Ze kunnen het gewoon beter dragen, omdat ze mentaal sterker zijn dan wij, hun stoere mannelijke tegenhangers, die wel op brommers en later op motoren rondsjezen alsof we de wereld beheersen, maar bij het eerste het beste verkoudheidje jammeren alsof ze door de giftigste slang ter wereld  gebeten zijn.

‘ We kunnen heel veel dingen leren, maar soms kosten dingen veel tijd en soms moeten we ons erbij neerleggen dat we iets niet kunnen leren. Dat wil niet zeggen dat we het niet moeten proberen. Integendeel. Om erachter te komen of we iets kunnen of niet, moeten we juist wel proberen! We hebben nog geen meetapparatuur die vooraf vaststelt of we ons iets eigen kunnen maken.’ (Uit ‘De Schakelaar’, over switchend leiderschap, uitgegeven door Futuro uitgevers)

Als je iemand wil coachen of aansturen heb je mensenkennis nodig. Dat vraagt om inzicht in allerlei vragen. Wat beweegt mensen? Wat is hun zelfbeeld en wat is het effect ervan op het teamgedrag van iemand? Hoe laat zich dit beïnvloeden bij samenwerking of resultaatgerichtheid? De antwoorden en inzichten rondom deze vragen zijn de laatste decennia nogal veranderd. Misschien heb je als leider je beeld nog niet voldoende aan kunnen passen aan de inzichten op dit gebied. Dan kun je zomaar een manager zijn die medewerkers vanuit een verouderd en achterhaald mensbeeld benadert.

De berichten over Marc Overmars hebben ons nog een keer wakker geschud. Wederom een BN’er die pogingen deed om vrouwen te intimideren met seksueel gedrag. De beer is los. Met als toef op de taart weer eens een dickpic. Dat wordt een beetje het symbool voor al dat afkeurenswaardige mannengedrag, maar er is natuurlijk veel meer aan de hand. Opmerkingen, aanrandingen, verkrachtingen, kortom: allerlei bewust en helaas ook vaak onbewust gedrag dat vrouwen akelige gevoelens geeft.

Wat ik mis in de berichtgeving is de bio-psychologische invalshoek, die ik in mijn top 5- boek ‘Mannen en/of vrouwen’ (2016) en in mijn trainingen nadrukkelijk belicht als het over mannen en vrouwen gaat. Dit verklaart iets en helpt ons waarschijnlijk bij het aanpakken van het probleem. Want met bestraffen alleen komen we er niet. Dat moet, zonder twijfel, maar het is niet genoeg.

Vraag mensen in organisaties of ze creatief zijn en vaak zul je een ontkennend antwoord krijgen. Ze denken dan dat je ze vraagt of ze goed zijn in tekenen en opstellen schrijven of zoiets. Maar creativiteit in organisaties heeft te maken met iets nieuws en origineels bedenken.  Met innovatie en oplossingen aandragen voor problemen op alle mogelijke gebieden. Kunstenaars, musici en schrijvers staan bekend om hun creativiteit, maar dat is een specifiek soort creativiteit. Namelijk de creativiteit om iets te maken of te componeren. In organisaties kun je bijvoorbeeld te maken krijgen met creatieve cijferaars en IT’ers.

In een internetartikel van PWC wordt creativiteit expliciet genoemd als een kwaliteit die we nodig hebben in de nabije toekomst (https://www.pwc.nl/nl/themas/blogs/menselijke-kwaliteit-ook-belangrijk-in-digitale-tijdperk.html). Waarom heeft creativiteit zoveel waarde? Ben Tiggelaar heeft dat ooit mooi in een paar zinnen samengevat. Hij zei: ‘Het heeft waarde binnen klantrelaties en het ontwikkelen van nieuwe kennis binnen de organisatie. Bovendien vragen de complexe situaties van onze tijd om veel aanpassingsvermogen van leiders. Als ze creativiteit missen, gaat het allemaal niet lukken. Dus moeten die leiders hun creativiteit verder ontwikkelen.’