Zondebok

Als kind begreep ik al weinig van sterke staaltjes christenvertellingen. Een aardlkoot in zes dagen scheppen, alla. Een maagd laten bevallen? Prima, voorlopertje van de ivf - meer niet. Een zee in tweeën splijten met een staf? Akkoord. Maar een bok de woestijn in jagen en de pretentie hebben dat je zonden vergeven waren, daar kon ik met mijn pet niet bij. ‘Rare jongens, die joden,’ parafraseerde ik mijn favoriete stripheld, wat me op een flinke portie strafwerk kwam te staan. Kritiek op Israël lag gevoelig tenslotte. Ook in groep 4.

Een slordige twee decennia later zie ik in dit oude ritueel een metafoor voor de menselijke natuur. Centraal staat het afschuiven van de eigen (wan)daden in plaats van de aanvaarding ervan. Zo kan het dat Scheringate te wijten was aan de heren Lakeman, Wellink en Bos, maar niet aan de Wognumse woekeraar zelf. Op enige zelfreflectie viel de man niet te betrappen: voor de oorzaak van het faillisement had hij zelf de weg vrijgemaakt. De poorten van de hel zijn vrijwel altijd gemetseld met stenen van eigen hand.

Anno 2009 sturen we geen bokken de eindeloze zandvlakte meer in, maar offers brengen we. In opdracht van het kabinet worden 40.000 gezonde dieren geruimd. Preventief.  Aanleiding hiervoor is de Q-koorts, veeziekte nummer zoveel die van dier op mens kan worden overgedragen. Er zijn in Nederland 2300 mensen ziek geworden en 6 overleden. Afgelopen decennium kostten veeziekten de samenleving ongeveer 10 miljard euro aan getroffen maatregelen, compensaties en economische schade. Daar krijgen we een op subsidie drijvende bedrijfstak voor terug die in slechte gezondheid verkeert.

Onze minister heeft ook gezien dat een herhaling van de maatschappelijke onrust ten tijde van de varkensgriep niet wenselijk is. De mediahype was vele malen erger dan de kwaal, en zo kon deze Mexicaanse luchtballon in onze collectieve perceptie uitgroeien tot een vloot vliegende schotels die dreigden de zon te verduisteren. Om verdere verspreiding te voorkomen kunnen 40.000 drachtige geiten in goede gezondheid worden afgemaakt. Nou houdt Gerda Verburg alleen van dieren als ze dood op een bord liggen, dus dat is geen probleem.

Van de dieper liggende oorzaak blijft ze af. Intensieve veeteelt leidt tot besmettelijke ziekten. Zuid-Amerikaans vlees is niet voor niets kwalitatief beter en ziektevrij: het wordt op landvlaktes gemaakt die we hier niet tot onze beschikking hebben. Hun leven lang moeten Nederlandse dieren op antibiotica teren. Varkens vallen elkaar namelijk aan omdat ze hysterisch worden bij de gedachte hun hele leven op een kluitje door te brengen. Stel je een leven voor waarbij je je wieg, midlife crisis en je sterfbed in de Tokiose metro hebt. Bij een zware griep moet je hoogstwaarschijnlijk uitstappen en helpen je medepassagiers je een handje als je dat niet vrijwillig doet. Zo leven die beesten dus. Ga d’r maar aanstaan wat voor effect de stresshormonen en de medicijnen op het vee hebben. Prettig idee zo rond de feestdagen.

Juist in het verduurzamen van de bio-industrie schuilt de verantwoordelijkheid van minister Verburg, maar liever stuurt ze duizenden dieren naar de eeuwige jachtvelden. Nou ben ik geen liefhebber van one-issue partijen zoals de club van Marianne Thieme, maar bij haar opmerking dat we de beesten offeren op het altaar van de economie kan ik me alleen maar aansluiten. En nog steeds snap ik er niks van.