Rubriek: Diversiteit

Wat gaat AI doen? Veel. Maar er is een interessant boek verschenen, dat namen geeft aan de mens die in deze moderde AI-wereld leeft. Homo ludens en homo syntheticus. De spelende mens, dus, en dat spelen gebeurt met synthetische media (AI-bewerkingen van beeld, geluid, tekst en memes). Het boek ‘Echt nep’ laat in een optimistisch toekomstbeeld zien wat Artificial Intelligence kan betekenen.

Menno van Doorn, Sander Duivestein en Thijs Pepping, een paar Nederlandse experts op het gebied van AI en psychologie, schetsen een scenario van de mens in het AI-tijdperk. En mocht je het nog niet weten, wij zijn die mens. Het AI-tijdperk is geen toekomstverhaal meer, het is een verhaal uit en over het hier en nu.

De schrijvers laten zich meevoeren aan de hand van filosofen en wetenschappers uit heden en verleden. Hun perspectief is dat AI ons in staat zal stellen om beter te ‘spelen’ met de realiteit dan in het verleden, simpelweg omdat de techniek dat gemak biedt. Speelden we al dan? Oh ja. Denk maar aan de toneelstukken in het oude Griekenland, aan de verhalen die overgeleverd zijn in de vorm van mythen en verhalen over goden.

Op 4 december 2021 publiceerden we -middenin de COVID-tijd- dit artikel over Artificial intelligence. Omdat het nu plotseling viraal gaat, publiceren we het nogmaals. Destijds was nog iedereen bezig met dit onderwerp. Dus inderdaad, net als met de brein-hype, liep Jongebazen voor de troepen uit.

‘Iedereen lijkt zich druk te maken om COVID, maar de impact van dat virus op onze samenleving is ‘peanuts’ vergeleken met dat wat ons op dit moment overkomt met kunstmatige intelligentie. Robots en computers verslaan de mens al gemakkelijk met schaken, een ongelooflijk ingewikkeld spel als GO en deskundig luisterpubliek onderscheidt een Bach-compositie door de computer allang niet meer van een echte Bach compositie. Computers leren intussen zichzelf van alles en dit proces is onomkeerbaar.

Ik snap dat niet iedereen iets met computers heeft, ikzelf ben ook geen fan, maar er is een omwenteling gaande in de wereld van de machines. We kunnen onze ogen hiervoor niet langer sluiten als we die omwenteling ten goede willen gebruiken voor mens, dier en aarde. Gelukkig zijn er voor de digibeten onder ons mensen als Mo Gawdat, die de kunst verstaan om in begrijpelijke taal uit te leggen wat er gebeurt in de wereld van de kunstmatige intelligentie.

Er is veel dat me irriteert als het gaat over privacy op internet. Bijvoorbeeld dat de veiligheidsdiensten van Europa, Amerika, China of Rusland kunnen meekijken als ik iets plaats op sociale media. Of dat bedrijven mijn gegevens aan elkaar doorverkopen, zonder dat ik het weet of goed vind. Of dat mensen politici en medeburgers anoniem kunnen bedreigen.

Het irriteert me ook dat je zelf toestemming schijnt te geven voor deze uitwisseling, zonder dat je dat echt doorhebt. Soms herinner je je dat niet eens meer en hoe zou dat toch komen?  Juist ja, omdat het geven van toestemming ergens verborgen zit in een zee van regels. Die regels staan ergens achteraan in de overeenkomst die je moet ondertekenen als je een felbegeerd internetprogramma aanschaft.

En daarover is natuurlijk nagedacht door die internetbedrijven. Als ze de kans zouden krijgen, zouden ze je het ook nog onmogelijk maken om op te zeggen. Maar goed, daar is dan weer wèl wetgeving voor. Inmiddels.

Op deze weblog neem ik al 17 jaar tijd voor mijn verhalen. Ik vertik het om dingen die genuanceerd liggen, even snel af te tikken in een flitsend boodschapje, waarbij 80% verloren gaat, alleen maar omdat ik dan de aandacht vast houdt van een opgejaagd volkje dat zo nodig digitaal moet snacken. Dan maar een kleiner lezerspubliek (passeert nog altijd de 10 000 per maand).
Dit is een bewuste keuze in een wereld waarin TikTok, de sociale media en de splinternieuwe synthetische media onze spanningsboog steeds korter maken en ons IQ van de helling naar beneden duwen. Ik leerde ooit van Johan Cruijff dat de kwaliteit van dat wat je biedt even belangrijk is als het resultaat.

Soms vragen mensen je of je je zorgen maakt over de toekomst. Dan is mijn antwoord dat ik me er zorgen over maak, dat sommigen zich er helemaal geen zorgen over maken. Want er is alle reden toe, nietwaar? Niet dat ik tot de doemdenkers behoor, die geloven dat er niets meer aan te doen is. Dat weiger ik te geloven, al is het alleen al omdat ik de jongere generatie al het goede gun.

Maar we moeten de kop niet in het zand steken. De gezondheid van de mens staat bepaald niet centraal in het denken van organisaties en mensen die de wereld beheersen. Ze roepen het wel, maar je ziet de dollartekens er doorheen schijnen. Ook als dat de toestand van de aarde en van de mens verslechtert. En in die houding moet verandering komen.

Wat vooral opvalt, is het korte termijn denken en bij bedrijven het ‘korte-termijn-winst-denken’. Dat zie je op verschillende terreinen.  Ik zal in dit artikel de actieve verspreiding van ongezonde middelen en producten behandelen. Hieruit blijkt dat sommige bedrijven geen belang hechten aan de gezondheid van mensen. Maar wij, die mensen, hebben ook boter op ons hoofd. De bedrijven volgen immers onze behoeften en die richten zich vooral op de snelle behoeftebevrediging.

Erg gezellig wordt het niet in dit artikel. Ik behandel ondermeer de nadelen en actieve verspreiding van alcohol, nicotine, frisdranken, suiker en pornografie, waarbij het boek ‘De 50 gevaarlijkste bedrijven ter wereld’ van Raeste en Sukkola (R&S) weer de nodige informatie heeft geboden.  ( https://disfold.com/stock-index/dow-jones/companies/.  

Toch maar even een bericht van deze ochtend citeren. Op Instagram stond: ‘Aritificial Intelligence is not the future’. Kunstmatige intelligentie (AI) is niet de toekomst. Deskundigen zullen je voor gek verklaren als je dit zegt, maar waarschijnlijk zit er een kern van waarheid in. AI is een verbetering in de techniek, die goed en verkeerd gebruikt kan worden (Mo Gawdat). Het zal zeker wat doen met onze wereld, maar er zijn ook beperkingen.

Emoties zijn vreemd aan deze techniek. Het is een techniek, die echt het nodige kan. Een Rembrandt maken of een op Bach lijkende compositie is geen punt. Snel dingen doorrekenen evenmin. De mensen op de beurs weten het. Een overzicht geven van een bepaald onderwerp is geen punt; AI is ondermeer een creatief soort Wikipedia. Verder is er deep fake, kunnen wapens zelf over targets beslissen en kan je de stem van John F Kennedy een speech laten verzorgen. Het is allemaal mogelijk.

 Tussen bedrijven en politici moet een gezonde afstand bestaan. Waarom is dit? Om te voorkomen dat politici misstanden in bedrijven door de vingers zien. Om ervoor te zorgen dat ze niet het bedrijf van hun vriendjes bevoorrechten boven andere bedrijven, bijvoorbeeld bij aanbestedingen. En ook om te vermijden dat bedrijven de markten gaan overnemen en beheersen. Wanneer politici en bedrijven elkaar bij dit soort zaken helpen, spreken we van belangenverstrengeling.

In dat laatste geval kunnen ze vrij hun gang gaan met onderbetaling van medewerkers, het opheffen van banen en allerlei andere initiatieven die slecht zijn voor de samenleving. Ook kunnen bijvoorbeeld banken terreurorganisaties en maffiose organisaties van kapitaal voorzien, geld witwassen en een verkeerde voorstelling van zaken geven. Als politici niet onafhankelijk toezien op naleving, vernieuwing en uitvoering van de regels door bedrijven, komen heel wat mensen in een zeer kwetsbare positie terecht. Helaas wemelt het van de voorbeelden van belangenverstrengeling. In dit artikel beschrijf ik een aantal voorbeelden. Dit doe ik in het kader van de artikelenreeks die ik hier sinds 1 februari publiceer over de misstanden in organisaties. De reeks is gebaseerd op het boek ‘De 50 gevaarlijkste bedrijven ter wereld’.

‘Die oude garde houdt alles tegen’

Zomaar een uitspraak van een jonge manager in een van mijn trainingen. Ik citeer hem omdat ik dit vaker hoor bij de ‘jonge garde’.De oude garde vindt ook iets van de jongere, soms.

‘Dat komt binnen met een air alsof het Elon Musk zelf is en begint wild veranderingen op te leggen aan een proces dat ze nauwelijks kennen. Want inhoudelijke kennis, dat is niet nodig volgens hen.’

Beide benaderingen brengen niemand ook maar een stap verder. Het bevordert de samenwerking totaal niet. En ondanks de verschillen tussen de generaties is samenwerking juist een prachtige kans. Zeker, ouderen houden vaak vast aan succesformules van het verleden. Ze zijn trots op oplossingen die ze zelf vonden voor werkproblemen. Die trots moet echter niet omslaan in starheid en weerstand tegen vernieuwing en verandering.

‘Niet alleen worden de algoritmes en robots steeds slimmer, maar managers en medewerkers worden steeds dommer,’ hoorde ik iemand onlangs zeggen. Ik luisterde. Hij behoorde tot de mensen die zich zorgen maken over de effecten van amusement. Hij is niet de enige.  De psychiater Dirk de Wachter bijvoorbeeld, de schrijvers van ‘De 50 gevaarlijkste bedrijven ter wereld’, Houellebecq in zijn romans en in de jaren ’80 van de vorige eeuw Neil Postman, die het boek ‘Wij amuseren ons kapot’ schreef. Nog wat verder terug in de geschiedenis vinden we Aldous Huxley met zijn ‘Brave new world’. Amusement zou ons afleiden, is de strekking en wel op een manier dat machthebbers vrijelijk hun gang konden gaan. Terwijl wij Netflix aan het kijken zijn, zouden zij van alles kunnen besluiten wat we niet willen. En dat zouden ze ook doen.

De Wagter en Houellebecq kijken meer naar de mentale effecten van amusement. Bij Houellebecq vinden we een wereld waarin vermaak gepaard gaat met leegte en zielloosheid. De Wagter houdt van de schrijver, maar legt meer nadruk op het belang van verbinding, en die verbinding is in het geding in een wereld, waarin we de hele dag vermaakt worden. Ikzelf onderscheid ‘vermaak dat onze geest levend maakt of/en houdt’ van ‘vermaak dat ons passief maakt’. En waar deze bezorgde mensen het over hebben, richt zich volgens mij op de laatste categorie. Dit artikel legt onze manier van amusement consumeren naast die in de 19e eeuw, toen internet, televisie en radio nog niet bestonden. 

Waar gaat de wereld heen? Jongebazen.nl publiceert hierover vanaf 1 februari uitgebreide artikelen. Het zal daarbij een helpende houding proberen te ontwikkelen. De vorige aflevering handelde over de risico’s die er zijn rondom onze internetdata. Deze keer gaat het over farmaceuten. Het boek dat een basis vormt voor deze artikelen is ‘De 50 gevaarlijkste bedrijven’ van Raeste en Sokola, in het artikel R&S genoemd.

Hoe staan we ervoor in de farmaceutische industrie en wat kunnen we eraan doen? In deze aflevering eerst maar eens een korte beschouwing. Verderop dit jaar kijken wenwat er al aan gedaan wordt en of er nog creatieve ideeën zijn om dit probleem aan te pakken. Want een probleem is het helaas; dat blijkt steeds weer uit de artikelen.