Rubriek: Geen categorie

In dit artikel ga ik een wat ongebruikelijke vergelijking maken tussen organisatiegedrag en het gedrag van chimpansees. Dat is niet nieuw of origineel. Frans de Waal heeft me op dit punt natuurlijk beïnvloed. Hij is de grote denker op dit gebied. Maar ik ben er dol op geraakt. En waarom? Omdat het gedrag verklaart vanuit een biologisch standpunt. Wie zou denken dat ambitie en hierarchisch gedrag in organisaties iets te maken zou kunnen hebben met voortplantingsrituelen? Lees dit fragment uit mijn boek ‘Mannen en/of vrouwen’ en je zal verbaasd staan. (Boek: https://www.bruna.nl/boeken/mannen-en-of-vrouwen-9789492221377)

‘Een middel om voortplantingsmogelijkheden te vergroten is bij bijvoorbeeld mannelijke chimpansees: zo hoog mogelijk in de hiërarchie terechtkomen. Dit geeft de mogelijkheid om te paren en toegang tot andere voordeeltjes. Goede relaties met de leider geven die trouwens ook. Bij chimpansees is de machtsstrijd een steeds terugkerend fenomeen. Voor de goede orde: we zijn genetisch sterk verwant aan de chimpansee. En in mijn werk als trainer en coach zie ik al jaren menselijke gedragingen die sterk verwant zijn aan die van de chimpansees.

Als jonge academicus, werkzaam in het bedrijfsleven, wil je natuurlijk graag hogerop komen en met je doctoraat in de nanobiologie ligt de toekomst voor je open, althans dat denk je. En in de praktijk betekent “hogerop komen” bijna altijd een leidinggevende functie. In de praktijk is het als kennis-specialist behoorlijk lastig om manager te worden. De belangrijkste reden  waarom dat lastig is, is dat jijzelf je grootste sta-in-de-weg bent. Dit artikel vertelt meer. Onder andere naar aanleiding van het boek ‘Zinloos op de zuidas’.

Organisaties zijn te weinig actief in de weer met het thema ‘Diversiteit’. Het thema wordt geacht erg belangrijk te zijn, als je de media leest, maar in organisaties lijkt het te stoppen met het doen van politiek correcte uitspraken, met rapportages en de instelling van commissies. Vorig jaar verscheen bij Futuro Uitgevers ‘Diversiteit. Benut de kracht van verschillen op de werkvloer’. Deze maand ‘Goden en goeroes’, een boek dat management leert omgaan met spirituele diversiteit in hun teams; het laatste deel uit een drieluik over het onderwerp. Het is het achtste managementboek van Bert Overbeek; het vierde bij uitgeverij Futuro.

Het drieluik wil laten zien dat diversiteit inspirerend, lucratief en verdiepend kan zijn. Verschillen tussen mensen kunnen een hoop lol toevoegen aan de werkpraktijk. Eerder schreef Overbeek ‘Mannen en/of vrouwen’, en dat ging over man-vrouw-verschillen. Een interview met de schrijver door Eleonora Finken.

Altijd als een belegen of extra belegen mopperkont de jeugd van tegenwoordig bekritiseert, is er wel een weekendkrantkaternlezer die fijntjes glimlachend vertelt dat ‘het in de tijd van Plato ook al zo was’ dat ouderen de jongere generatie bekritiseerde. Meestal heeft zo iemand meer kennis van een broodplank dan van de Griekse oudheid, maar dat maakt niemand verder wat uit. Mensen hebben dan de welbekende ‘o ja’ reactie, en wel in twee opzichten.

‘O ja, joh?’ in de betekenis van ‘Is dat zo? Wat verrassend!’ Of ‘O ja!’ in de zin van ‘Zie je nou wel. Dat gezeur over de jeugd van tegenwoordig is gewoon onzin. De oudere generatie heeft altijd kritiek op de jongere’.

Deze week verscheen van de hand van Bert Overbeek een nieuw boek. Een informatief en humoristisch boek van een ervaringskundige over hartritmestoornissen, en de gevolgen daarvan op iemands bestaan, dus ook over zijn werkleven. In het kader van ziekteverzuim is het zeer nuttig voor mensen in organisaties.

‘De ritmes van het hart’ gaat over de ervaringen van bedrijfstrainer Peter Steenbergen met hartritmestoornissen. Het boek wil mensen met ritmestoornissen een hart onder de riem steken. Deels met humor, maar vooral ook met veel nuttige informatie.

Het probleem van onze tijd is dat we het overzicht kwijtraken; een belangrijke bron van stress. De uitdaging voor de jongere generaties zal zijn om in een tijdperk van chaos te doorgronden wat relevant is en wat niet. Internet en big data maken het er niet makkelijker op. Er verschijnt veel fake news en media zullen om gebruikers te trekken de sensatieberichten niet schuwen.

Ik las het boek ‘Uit onbetrouwbare bron’ van Daniel Levitin; een buitengewoon goede gids voor betrouwbaarheid van berichten in de media. Maar ik vroeg me ook af of jongere generaties de moeite zullen nemen een dergelijk boek te lezen. Nemen ze nog de tijd voor dit soort waardevolle boeken, of boeit het ze niet meer? Het is eigenlijk een vraag die ik jullie, jonge bazen zou willen stellen.

Overzicht kwijtraken is niet alleen het gevolg van de informatiezee die over je heen spoelt, maar ook van je eigen vermogen om je te concentreren en te focussen. Daarvoor heb je rust nodig, en die rust biedt onze tijd niet. De oudere generatie heeft tijden gekend waarin je de tijd kon nemen voor een antwoord. Je werd niet de hele dag gebeld of geappt, of gemaild. Je kunt het je bijna niet meer voorstellen, maar die tijden zijn er echt geweest.

Wat zijn nu de voordelen van een goed en breed diversiteitsbeleid? Die vraag is zeer relevant in een tijd dat vrijwel alle diversiteitsonderwerpen worden ervaren als saai, irritant, uitgekauwd en kleurloos.  Het lijkt wel alsof diversiteit alleen maar negativiteit genereert. Daarom hier een aantal voordelen van diversiteit. 

Er zijn nog steeds mensen die beweren dat er in Nederland niet wordt gediscrimineerd op de werkvloer. Het tegendeel blijkt waar, en niet zo’n beetje ook. Ik hoor in mijn netwerk regelmatig terug dat de uitingen grover worden. Nu is er bij de politie een zwartboek verschenen dat zeer schrijnend laat zien hoe ernstig het is.

Voor mij is het duidelijk: we moeten ophouden met dat zinnetje: ‘ik discrimineer niet hoor maar…’ Of ‘ik ben geen racist hoor, maar…’ In Nederland komt gewoon discriminatie en racisme voor, en in een bepaald segment van de samenleving verhardt dat. Dat het onzin is, behoeft geen betoog, maar het helpt ons gewoonweg niet. SAMENWERKING, mensen, elkaars kwaliteiten benutten, daar gaat het om.

Kan ons brein de digitale revolutie aan, waarin we ons momenteel bevinden? Dat is een vraag die veel gesteld wordt. Mede vanwege burnouts en ziekteverzuim. Het idee is als volgt: we worden de hele dag met informatie bestookt. Door whatsapp, mail, facebook en linkedin bijvoorbeeld. En vaak worden we geacht op korte termijn een reactie te geven.

De druk om en de snelheid van reageren jagen ons cortisol omhoog. Dit stresshormoon zorgt voor chronische gevoelens van onbehagen, die uiteindelijk in burn out kunnen uitmonden. Mensen benen het niet bij.

En dan is er dus ook nog de digitale revolutie. De ontwikkelingen daar gaan razendsnel. En deskundigen stellen openlijk de vraag of we later nog wel werk zullen hebben. Op het internet circuleren lijsten met banen die verdwijnen. Het is voor velen onduidelijk welke technologische ontwikkelingen ons nu boven het hoofd hangen. En het is onzeker hoe de toekomst er uit zal zien. Hoe gaat ons brein daar mee om? (Schrijversportret: Ita Joosten)

Vanmorgen aan de koffie sprak ik Eileen. Eileen wil twee keer per dag 15 minuten stilte inbouwen op de werkplek. Ze vindt het niet erg als ze dan wat langer moet blijven. Ze wil ook twee bewegingsmomenten van een kwartier. En eigenlijk zou ze een half uur een middagdutje willen doen.

Haar manager vindt het zweverig.

-Het is hier een werkplek, geen spiritueel centrum. Mindfullen doe je maar ergens anders, zegt hij met een knipoog, want de werkrelatie is prima.

Is het zweverig wat Eileen voorstelt? Wie iets van het brein weet, zal vinden van niet. De informatiestress is enorm toegenomen. Schrijvende mind-kenners als Dirk de Wachter, Yuval Harari, Witte Hoogendijk en Daniel Levitin (niet de minsten) wijzen op de informatiegekte van onze tijd. Vroeger schreef je een brief, een of twee keer per week, en dan verwachtte niemand onmiddellijk een antwoord. Tegenwoordig word je geacht tientallen mails per week onmiddellijk te beantwoorden.