Rubriek: Kennismanagement

Zoveel mogelijk winst maken; dat lijkt de wet van de markt. En dat is prima zolang het gaat over auto’s of computers. Het wordt anders als er in jouw en mijn gezondheid wordt gehandeld. En dat gebeurt. En flink ook! De farmaceutische ‘marktkoopmannen en -vrouwen’ laten ons graag geloven dat het hen om onze gezondheid gaat. Helaas blijkt uit de feiten dat het vooral om de financiële gezondheid van het bedrijf en zijn aandeelhouders gaat. En dat gaat dat nogal eens ten koste van patiënten.

Ik richt me met dit artikel tot de groep jonge managers die een verschil wil maken en een meerwaarde wil hebben. Hun houding kan van onderscheidende betekenis zijn. Als zij zich als farmaceutische MT-leden verzetten tegen hen bekende misstanden, kunnen ze veel betekenen voor de samenleving. Want farmaceuten zijn er niet voor de winst, ze zijn er voor jouw en mijn gezondheid.

Hoe breng je nieuws en andere informatie? Een belangrijke vraag. Heel wat mensen denken ‘Ik heb het duidelijk gezegd, dus mensen weten waar ze aan toe zijn’. Maar in communicatie gaat het om meer dan ‘ik heb het duidelijk gezegd’. Het gaat om het effect van wat je zegt. Daarbij speelt het een rol wie het zegt, maar ook hoe je de dingen ‘frames’ (van het Engelse ‘framen’.) Ik zal een voorbeeld geven.

Het Trimbos-instituut deed in 2021 onderzoek naar drankgebruik onder studenten. Uit dat onderzoek kwam naar voren dat in dat jaar de meeste studenten, namelijk 89,4%, niet ‘overmatig’ hadden gedronken!  Het leeuwendeel van de studenten (83,8%) had zelfs niet ‘zwaar’ had gedronken. En laten we niet vergeten te melden dat 15% van de studenten in dat hele jaar geen druppel alcohol dronk. Overmatig is 14 glazen per week voor een vrouw, 21 voor een man; ‘zwaar’ is tenminste 1x per week 6 glazen per week voor mannen en 4 voor vrouwen. Boven de 25 jaar wordt excessief drankgebruik nog zeldzamer.

Op 4 december 2021 publiceerden we -middenin de COVID-tijd- dit artikel over Artificial intelligence. Omdat het nu plotseling viraal gaat, publiceren we het nogmaals. Destijds was nog iedereen bezig met dit onderwerp. Dus inderdaad, net als met de brein-hype, liep Jongebazen voor de troepen uit.

‘Iedereen lijkt zich druk te maken om COVID, maar de impact van dat virus op onze samenleving is ‘peanuts’ vergeleken met dat wat ons op dit moment overkomt met kunstmatige intelligentie. Robots en computers verslaan de mens al gemakkelijk met schaken, een ongelooflijk ingewikkeld spel als GO en deskundig luisterpubliek onderscheidt een Bach-compositie door de computer allang niet meer van een echte Bach compositie. Computers leren intussen zichzelf van alles en dit proces is onomkeerbaar.

Ik snap dat niet iedereen iets met computers heeft, ikzelf ben ook geen fan, maar er is een omwenteling gaande in de wereld van de machines. We kunnen onze ogen hiervoor niet langer sluiten als we die omwenteling ten goede willen gebruiken voor mens, dier en aarde. Gelukkig zijn er voor de digibeten onder ons mensen als Mo Gawdat, die de kunst verstaan om in begrijpelijke taal uit te leggen wat er gebeurt in de wereld van de kunstmatige intelligentie.

Als je iets op Instagram, Facebook, TikTok of Snapchat plaatst, dan lijkt dat gewoon leuk. Maar helaas is het niet onschuldig. Ondertussen wordt er veel geld met je gegevens verdiend. Ze worden verkocht aan bedrijven en het is lang niet altijd duidelijk of dat legaal gebeurt. De wetgeving is namelijk minder snel dan internet. Maar vaak ook mag het, omdat je er zelf toestemming voor hebt gegeven.

Bedrijven als Facebook, Google, Microsoft, Amazon en Apple, maar ook Aladin, Tencent en TikTok gebruiken je informatie van hun klanten om concurrenten te vernietigen. Een voorbeeld is Snapchat. Toen iedereen dat ging liken, wisten ze bij Facebook dat ze er iets mee moesten. Ze konden op die manier hun monopolie-positie uitbouwen en monopolieposities zijn slecht. Je wil niet dat één bedrijf de markt gaat bepalen. Dat heeft gevolgen voor iedereen. Ook voor jou, want de salarissen zullen er niet beter op worden.

Tijdens mijn studies naar onzorgvuldigheden in de omgang met ethiek door bedrijven begon ik mij af te vragen hoe we in de nabije toekomst kunnen voorkomen dat bedrijven en overheden verkeerd omgaan met onze gegevens. Ook had ik wat andere vragen over internet en de wetgeving. Hieronder de antwoorden van Chat GPT-4. Erg verhelderend. Vooral de laatste vraag. Binnenkort een uitgebreid artikel van mijn hand over deze materie.

Vraag: welke wetten beschermen de ethiek op het internet?

Antwoord: Er zijn verschillende wetten die de ethiek op internet beschermen, afhankelijk van het land en de jurisdictie. Hier zijn enkele voorbeelden:

Op deze weblog neem ik al 17 jaar tijd voor mijn verhalen. Ik vertik het om dingen die genuanceerd liggen, even snel af te tikken in een flitsend boodschapje, waarbij 80% verloren gaat, alleen maar omdat ik dan de aandacht vast houdt van een opgejaagd volkje dat zo nodig digitaal moet snacken. Dan maar een kleiner lezerspubliek (passeert nog altijd de 10 000 per maand).
Dit is een bewuste keuze in een wereld waarin TikTok, de sociale media en de splinternieuwe synthetische media onze spanningsboog steeds korter maken en ons IQ van de helling naar beneden duwen. Ik leerde ooit van Johan Cruijff dat de kwaliteit van dat wat je biedt even belangrijk is als het resultaat.

Toch maar even een bericht van deze ochtend citeren. Op Instagram stond: ‘Aritificial Intelligence is not the future’. Kunstmatige intelligentie (AI) is niet de toekomst. Deskundigen zullen je voor gek verklaren als je dit zegt, maar waarschijnlijk zit er een kern van waarheid in. AI is een verbetering in de techniek, die goed en verkeerd gebruikt kan worden (Mo Gawdat). Het zal zeker wat doen met onze wereld, maar er zijn ook beperkingen.

Emoties zijn vreemd aan deze techniek. Het is een techniek, die echt het nodige kan. Een Rembrandt maken of een op Bach lijkende compositie is geen punt. Snel dingen doorrekenen evenmin. De mensen op de beurs weten het. Een overzicht geven van een bepaald onderwerp is geen punt; AI is ondermeer een creatief soort Wikipedia. Verder is er deep fake, kunnen wapens zelf over targets beslissen en kan je de stem van John F Kennedy een speech laten verzorgen. Het is allemaal mogelijk.

Vrede wordt in deze wereld bewaakt met wapens. Homo sapiens komt maar niet op het niveau dat hij de oorlog afschaft. Hoe geweldloos, vredelievend en idealistisch een groot deel van de mensheid ook is. Steeds weer duiken de onoplosbare conflicten op en altijd gaat het over land, geld en bezit.

Voor oorlogen zijn wapens nodig en deze wapens moeten ergens vandaan komen. Ik ben wel idealistisch, maar ook realistisch. Legers zijn nodig in zo’n wereld. Als zoon van een militair weet ik dat veel militairen gedreven worden door een ideaal van vrede. En dat ze net als ik hopen op een wereld waarin oorlog niet meer zou bestaan. Maar ze weten ook dat vrede in deze onverloste wereld verdedigd moet worden.

Dat neemt niet weg dat we er blij mee moeten zijn of in moeten berusten. Het bedrag dat gemoeid is met wapenhandel ligt zo hoog dat de honger in de wereld opgelost zou zijn met een vijfde van dat bedrag. In dit artikel ga ik dieper in op de wapenhandel, die veel geld verdient aan al die ellendige oorlogen. Ook de banken die de boel financieren varen daar wel bij.

Wie zich gaat verdiepen in verandermanagement komt geheid het inmiddels al weer extra belegen model van Kotter tegen. Een achtstappenmodel dat garant moet staan voor een succesvol veranderproces. Een van de acht stappen in dit model is ‘draagvlak creëeren’. Nadat je een coalitie hebt gevormd, de urgentie van een verandering hebt bepaald en een visie en een communicatieplan hebt geformuleerd, kan je aan de gang.

Steeds weer blijkt draagvlak een belangrijke succesfactor bij een verandering. Als je het voor elkaar krijgt om je medewerkers enthousiast te maken voor je plannen, dan is de kans van slagen groot. Maar de praktijk is weerbarstig. Weerstanden steken de kop op als stormen in het najaar en de weg naar je doel blijkt heel vaak langer dan je had gepland. De vraag is: hoe komt dat toch?

Onlangs was ik onderweg naar een congres van gynaecologen in opleiding om met ze te praten over verandermanagement. Ze gaven van te voren aan dat hun beroepsgroep wat conservatief is en niet direct stond te springen om veranderingen. En er was de waan van de dag. De vakgroep had zijn handen vol aan de praktische taken en verantwoordelijkheden die haar pad kruisten.