Rubriek: HRM

Wat wordt er verwacht van de manager van vandaag (en van de toekomst)? Dat is nogal wat want er verandert veel. In mijn eigen trainingen heb ik het in mijn boek over toekomstig leiderschap (‘De schakelaar’) over de 5d’s : duurzaamheid, decency (integriteit), development (ontwikkeling), digitalisering, diversiteit. Een toelichting.

-Duurzaamheid. Organisaties en dus ook hun managers zullen rekening moeten gaan houden met de klimaatverandering en in bredere zin met alle hulpmiddelen en randvoorwaarden. Duurzaamheid zal waarschijnlijk steeds meer een punt zijn waar consumenten voor kiezen. Hoe de veranderingen precies zijn, is niet bekend, maar de impact van het milieu doet zich al volop gelden. Leidinggevenden zullen hier bewustzijn over moeten hebben. Ook zoiets als een Covid-virus valt onder deze noemer, omdat het een gevolg is van onze huidige omgang met dieren en voedsel.

Mensen hebben meningen. Die meningen worden soms genuanceerd, en soms erg heftig geuit. In de samenleving, maar ook in de politiek of op het werk. Wie impact wil hebben, moet zichzelf niet alleen ‘aantrekkelijk’ presenteren, maar ook goed zijn in redeneren. Mensen zijn vaak gevoeliger voor een goed verhaal dan voor statistieken, die feiten beter weergeven. Eén verdrietig verhaal dat eigenlijk een incident is, komt soms beter over dan een betrouwbaardere statistiek die een totaal ander beeld laat zien dat dit verhaal.

Mensen zijn geen robots. Hun redeneringen worden ingegeven door hun emoties, hun behoefte aan veiligheid en hun angsten en verlangens. Die komen niet uit onze redeneringen voort. Ze bepálen die.

Er is weer eens een kabinet gevallen. Ik had het al eerder verwacht. In de zandbak van de politiek zit iedereen tegenwoordig alleen te spelen. Ze willen niet meer samen. Als iemand met een andere kleur trui in de buurt komt, krijgt hij een hand vol zand in zijn gezicht. Als hij iets zegt wat een ander niet bevalt, wordt hij uitgemaakt voor stom.

Soms zie je even twee kinderen in de parlement-zandbak samenspelen, maar een dag later is dat alweer voorbij, en is één van de twee weer met zand aan het gooien.

Maar goed. Kabinet gevallen. Tijd voor iets nieuws, schrijft een krant. Lekker niet meer bij voorbaat al denken dat je idee toch geen kans van slagen heeft. Niet meer bang zijn dat uiteindelijk alles wegzinkt in het drijfzand van het regentendom. Nieuwe mensen, nieuwe kansen.

Zoveel mogelijk winst maken; dat lijkt de wet van de markt. En dat is prima zolang het gaat over auto’s of computers. Het wordt anders als er in jouw en mijn gezondheid wordt gehandeld. En dat gebeurt. En flink ook! De farmaceutische ‘marktkoopmannen en -vrouwen’ laten ons graag geloven dat het hen om onze gezondheid gaat. Helaas blijkt uit de feiten dat het vooral om de financiële gezondheid van het bedrijf en zijn aandeelhouders gaat. En dat gaat dat nogal eens ten koste van patiënten.

Ik richt me met dit artikel tot de groep jonge managers die een verschil wil maken en een meerwaarde wil hebben. Hun houding kan van onderscheidende betekenis zijn. Als zij zich als farmaceutische MT-leden verzetten tegen hen bekende misstanden, kunnen ze veel betekenen voor de samenleving. Want farmaceuten zijn er niet voor de winst, ze zijn er voor jouw en mijn gezondheid.

Hoe breng je nieuws en andere informatie? Een belangrijke vraag. Heel wat mensen denken ‘Ik heb het duidelijk gezegd, dus mensen weten waar ze aan toe zijn’. Maar in communicatie gaat het om meer dan ‘ik heb het duidelijk gezegd’. Het gaat om het effect van wat je zegt. Daarbij speelt het een rol wie het zegt, maar ook hoe je de dingen ‘frames’ (van het Engelse ‘framen’.) Ik zal een voorbeeld geven.

Het Trimbos-instituut deed in 2021 onderzoek naar drankgebruik onder studenten. Uit dat onderzoek kwam naar voren dat in dat jaar de meeste studenten, namelijk 89,4%, niet ‘overmatig’ hadden gedronken!  Het leeuwendeel van de studenten (83,8%) had zelfs niet ‘zwaar’ had gedronken. En laten we niet vergeten te melden dat 15% van de studenten in dat hele jaar geen druppel alcohol dronk. Overmatig is 14 glazen per week voor een vrouw, 21 voor een man; ‘zwaar’ is tenminste 1x per week 6 glazen per week voor mannen en 4 voor vrouwen. Boven de 25 jaar wordt excessief drankgebruik nog zeldzamer.

Wat gaat AI doen? Veel. Maar er is een interessant boek verschenen, dat namen geeft aan de mens die in deze moderde AI-wereld leeft. Homo ludens en homo syntheticus. De spelende mens, dus, en dat spelen gebeurt met synthetische media (AI-bewerkingen van beeld, geluid, tekst en memes). Het boek ‘Echt nep’ laat in een optimistisch toekomstbeeld zien wat Artificial Intelligence kan betekenen.

Menno van Doorn, Sander Duivestein en Thijs Pepping, een paar Nederlandse experts op het gebied van AI en psychologie, schetsen een scenario van de mens in het AI-tijdperk. En mocht je het nog niet weten, wij zijn die mens. Het AI-tijdperk is geen toekomstverhaal meer, het is een verhaal uit en over het hier en nu.

De schrijvers laten zich meevoeren aan de hand van filosofen en wetenschappers uit heden en verleden. Hun perspectief is dat AI ons in staat zal stellen om beter te ‘spelen’ met de realiteit dan in het verleden, simpelweg omdat de techniek dat gemak biedt. Speelden we al dan? Oh ja. Denk maar aan de toneelstukken in het oude Griekenland, aan de verhalen die overgeleverd zijn in de vorm van mythen en verhalen over goden.

Op 4 december 2021 publiceerden we -middenin de COVID-tijd- dit artikel over Artificial intelligence. Omdat het nu plotseling viraal gaat, publiceren we het nogmaals. Destijds was nog iedereen bezig met dit onderwerp. Dus inderdaad, net als met de brein-hype, liep Jongebazen voor de troepen uit.

‘Iedereen lijkt zich druk te maken om COVID, maar de impact van dat virus op onze samenleving is ‘peanuts’ vergeleken met dat wat ons op dit moment overkomt met kunstmatige intelligentie. Robots en computers verslaan de mens al gemakkelijk met schaken, een ongelooflijk ingewikkeld spel als GO en deskundig luisterpubliek onderscheidt een Bach-compositie door de computer allang niet meer van een echte Bach compositie. Computers leren intussen zichzelf van alles en dit proces is onomkeerbaar.

Ik snap dat niet iedereen iets met computers heeft, ikzelf ben ook geen fan, maar er is een omwenteling gaande in de wereld van de machines. We kunnen onze ogen hiervoor niet langer sluiten als we die omwenteling ten goede willen gebruiken voor mens, dier en aarde. Gelukkig zijn er voor de digibeten onder ons mensen als Mo Gawdat, die de kunst verstaan om in begrijpelijke taal uit te leggen wat er gebeurt in de wereld van de kunstmatige intelligentie.

Er is veel dat me irriteert als het gaat over privacy op internet. Bijvoorbeeld dat de veiligheidsdiensten van Europa, Amerika, China of Rusland kunnen meekijken als ik iets plaats op sociale media. Of dat bedrijven mijn gegevens aan elkaar doorverkopen, zonder dat ik het weet of goed vind. Of dat mensen politici en medeburgers anoniem kunnen bedreigen.

Het irriteert me ook dat je zelf toestemming schijnt te geven voor deze uitwisseling, zonder dat je dat echt doorhebt. Soms herinner je je dat niet eens meer en hoe zou dat toch komen?  Juist ja, omdat het geven van toestemming ergens verborgen zit in een zee van regels. Die regels staan ergens achteraan in de overeenkomst die je moet ondertekenen als je een felbegeerd internetprogramma aanschaft.

En daarover is natuurlijk nagedacht door die internetbedrijven. Als ze de kans zouden krijgen, zouden ze je het ook nog onmogelijk maken om op te zeggen. Maar goed, daar is dan weer wèl wetgeving voor. Inmiddels.