Rubriek: Hardnekkige patronen

Er is een recent boek dat twee namen geeft aan de mens die leeft in het Artificial Intelligence(AI)-tijdperk: homo ludens en homo syntheticus. Dat gaat over ons, over jou en mij. Hiermee wordt de spelende mens bedoeld, die (met zijn computer of smartphone) beeld, geluid en tekst bewerkt. Met deze synthetische media zet hij de realiteit naar zijn hand. (Link: https://podcasters.spotify.com/pod/bert-overbeek0/episodes/Taal-e2catq2 )

Het optimistische boek ‘Echt nep’ laat zien wat Artificial Intelligence hier kan betekenen voor ons. Veel leuks, al moeten we wakker blijven. Hoewel er een ‘echte wereld’ is, nemen we die wereld gekleurd waar, in een verhaal en vaak op een scherm. Dus niet in het echt. Denk maar aan een nieuws- of social media-bericht.

https://open.spotify.com/episode/7xR44xFMynOxR1bmZ7XNcx?si=c4e437ed2c024c87

Oorlog. Opnieuw. Doden, gewonden, bloedbaden, afgehakte hoofden en alles wat erbij hoort. En het gaat om land. Om land, om het zich niet houden aan afspraken en om verbreiding van ideeën. Daar vermoord je elkaar dus om. En de haat die daaruit voortvloeit zorgt voor doelgerichtheid en agressie. Om daarna nog meer haat te creëren. Het is een van die stompzinnige dingen waar de sapiens soort maar niet van af komt. En het is verschrikkelijk. Laat ik daarover duidelijk zijn.

Ik weet het. Er zijn duizend dingen meer over te zeggen. Ik noem snel wat begrippen: Verenigde Naties 1948, Europese pogroms die daartoe leidden, 1956, 1967, intifada, Libanon 1982, Arafat en Rabin, Netanyahu, Hamas, IS, Hezbolla, Iran en zo kan ik nog wel even doorgaan.

Wat wordt er verwacht van de manager van vandaag (en van de toekomst)? Dat is nogal wat want er verandert veel. In mijn eigen trainingen heb ik het in mijn boek over toekomstig leiderschap (‘De schakelaar’) over de 5d’s : duurzaamheid, decency (integriteit), development (ontwikkeling), digitalisering, diversiteit. Een toelichting.

-Duurzaamheid. Organisaties en dus ook hun managers zullen rekening moeten gaan houden met de klimaatverandering en in bredere zin met alle hulpmiddelen en randvoorwaarden. Duurzaamheid zal waarschijnlijk steeds meer een punt zijn waar consumenten voor kiezen. Hoe de veranderingen precies zijn, is niet bekend, maar de impact van het milieu doet zich al volop gelden. Leidinggevenden zullen hier bewustzijn over moeten hebben. Ook zoiets als een Covid-virus valt onder deze noemer, omdat het een gevolg is van onze huidige omgang met dieren en voedsel.

Het probleem van onze tijd is dat we het overzicht kwijtraken; een belangrijke bron van stress. De uitdaging voor de jongere generaties zal zijn om in een tijdperk van chaos te doorgronden wat relevant is en wat niet. Internet, AI en big data maken het er niet makkelijker op. Er verschijnt veel fake news en media zullen om gebruikers te trekken de sensatieberichten niet schuwen.

Ik las het boek ‘Uit onbetrouwbare bron’ van Daniel Levitin; een buitengewoon goede gids voor betrouwbaarheid van berichten in de media. Maar ik vroeg me ook af of jongere generaties de moeite zullen nemen een dergelijk boek te lezen. Nemen ze nog de tijd voor dit soort waardevolle boeken, of boeit het ze niet meer? Het is eigenlijk een vraag die ik jullie, jonge bazen zou willen stellen.

Overzicht kwijtraken is niet alleen het gevolg van de informatiezee die over je heen spoelt, maar ook van je eigen vermogen om je te concentreren en te focussen. Daarvoor heb je rust nodig, en die rust biedt onze tijd niet. De oudere generatie heeft tijden gekend waarin je de tijd kon nemen voor een antwoord. Je werd niet de hele dag gebeld of geappt, of gemaild. Je kunt het je bijna niet meer voorstellen, maar die tijden zijn er echt geweest.

Wat gaat AI doen? Veel. Maar er is een interessant boek verschenen, dat namen geeft aan de mens die in deze moderde AI-wereld leeft. Homo ludens en homo syntheticus. De spelende mens, dus, en dat spelen gebeurt met synthetische media (AI-bewerkingen van beeld, geluid, tekst en memes). Het boek ‘Echt nep’ laat in een optimistisch toekomstbeeld zien wat Artificial Intelligence kan betekenen.

Menno van Doorn, Sander Duivestein en Thijs Pepping, een paar Nederlandse experts op het gebied van AI en psychologie, schetsen een scenario van de mens in het AI-tijdperk. En mocht je het nog niet weten, wij zijn die mens. Het AI-tijdperk is geen toekomstverhaal meer, het is een verhaal uit en over het hier en nu.

De schrijvers laten zich meevoeren aan de hand van filosofen en wetenschappers uit heden en verleden. Hun perspectief is dat AI ons in staat zal stellen om beter te ‘spelen’ met de realiteit dan in het verleden, simpelweg omdat de techniek dat gemak biedt. Speelden we al dan? Oh ja. Denk maar aan de toneelstukken in het oude Griekenland, aan de verhalen die overgeleverd zijn in de vorm van mythen en verhalen over goden.

Op 4 december 2021 publiceerden we -middenin de COVID-tijd- dit artikel over Artificial intelligence. Omdat het nu plotseling viraal gaat, publiceren we het nogmaals. Destijds was nog iedereen bezig met dit onderwerp. Dus inderdaad, net als met de brein-hype, liep Jongebazen voor de troepen uit.

‘Iedereen lijkt zich druk te maken om COVID, maar de impact van dat virus op onze samenleving is ‘peanuts’ vergeleken met dat wat ons op dit moment overkomt met kunstmatige intelligentie. Robots en computers verslaan de mens al gemakkelijk met schaken, een ongelooflijk ingewikkeld spel als GO en deskundig luisterpubliek onderscheidt een Bach-compositie door de computer allang niet meer van een echte Bach compositie. Computers leren intussen zichzelf van alles en dit proces is onomkeerbaar.

Ik snap dat niet iedereen iets met computers heeft, ikzelf ben ook geen fan, maar er is een omwenteling gaande in de wereld van de machines. We kunnen onze ogen hiervoor niet langer sluiten als we die omwenteling ten goede willen gebruiken voor mens, dier en aarde. Gelukkig zijn er voor de digibeten onder ons mensen als Mo Gawdat, die de kunst verstaan om in begrijpelijke taal uit te leggen wat er gebeurt in de wereld van de kunstmatige intelligentie.