Rubriek: Hardnekkige patronen

 Tussen bedrijven en politici moet een gezonde afstand bestaan. Waarom is dit? Om te voorkomen dat politici misstanden in bedrijven door de vingers zien. Om ervoor te zorgen dat ze niet het bedrijf van hun vriendjes bevoorrechten boven andere bedrijven, bijvoorbeeld bij aanbestedingen. En ook om te vermijden dat bedrijven de markten gaan overnemen en beheersen. Wanneer politici en bedrijven elkaar bij dit soort zaken helpen, spreken we van belangenverstrengeling.

In dat laatste geval kunnen ze vrij hun gang gaan met onderbetaling van medewerkers, het opheffen van banen en allerlei andere initiatieven die slecht zijn voor de samenleving. Ook kunnen bijvoorbeeld banken terreurorganisaties en maffiose organisaties van kapitaal voorzien, geld witwassen en een verkeerde voorstelling van zaken geven. Als politici niet onafhankelijk toezien op naleving, vernieuwing en uitvoering van de regels door bedrijven, komen heel wat mensen in een zeer kwetsbare positie terecht. Helaas wemelt het van de voorbeelden van belangenverstrengeling. In dit artikel beschrijf ik een aantal voorbeelden. Dit doe ik in het kader van de artikelenreeks die ik hier sinds 1 februari publiceer over de misstanden in organisaties. De reeks is gebaseerd op het boek ‘De 50 gevaarlijkste bedrijven ter wereld’.

Vrede wordt in deze wereld bewaakt met wapens. Homo sapiens komt maar niet op het niveau dat hij de oorlog afschaft. Hoe geweldloos, vredelievend en idealistisch een groot deel van de mensheid ook is. Steeds weer duiken de onoplosbare conflicten op en altijd gaat het over land, geld en bezit.

Voor oorlogen zijn wapens nodig en deze wapens moeten ergens vandaan komen. Ik ben wel idealistisch, maar ook realistisch. Legers zijn nodig in zo’n wereld. Als zoon van een militair weet ik dat veel militairen gedreven worden door een ideaal van vrede. En dat ze net als ik hopen op een wereld waarin oorlog niet meer zou bestaan. Maar ze weten ook dat vrede in deze onverloste wereld verdedigd moet worden.

Dat neemt niet weg dat we er blij mee moeten zijn of in moeten berusten. Het bedrag dat gemoeid is met wapenhandel ligt zo hoog dat de honger in de wereld opgelost zou zijn met een vijfde van dat bedrag. In dit artikel ga ik dieper in op de wapenhandel, die veel geld verdient aan al die ellendige oorlogen. Ook de banken die de boel financieren varen daar wel bij.

Wie zich gaat verdiepen in verandermanagement komt geheid het inmiddels al weer extra belegen model van Kotter tegen. Een achtstappenmodel dat garant moet staan voor een succesvol veranderproces. Een van de acht stappen in dit model is ‘draagvlak creëeren’. Nadat je een coalitie hebt gevormd, de urgentie van een verandering hebt bepaald en een visie en een communicatieplan hebt geformuleerd, kan je aan de gang.

Steeds weer blijkt draagvlak een belangrijke succesfactor bij een verandering. Als je het voor elkaar krijgt om je medewerkers enthousiast te maken voor je plannen, dan is de kans van slagen groot. Maar de praktijk is weerbarstig. Weerstanden steken de kop op als stormen in het najaar en de weg naar je doel blijkt heel vaak langer dan je had gepland. De vraag is: hoe komt dat toch?

Onlangs was ik onderweg naar een congres van gynaecologen in opleiding om met ze te praten over verandermanagement. Ze gaven van te voren aan dat hun beroepsgroep wat conservatief is en niet direct stond te springen om veranderingen. En er was de waan van de dag. De vakgroep had zijn handen vol aan de praktische taken en verantwoordelijkheden die haar pad kruisten.

‘Niet alleen worden de algoritmes en robots steeds slimmer, maar managers en medewerkers worden steeds dommer,’ hoorde ik iemand onlangs zeggen. Ik luisterde. Hij behoorde tot de mensen die zich zorgen maken over de effecten van amusement. Hij is niet de enige.  De psychiater Dirk de Wachter bijvoorbeeld, de schrijvers van ‘De 50 gevaarlijkste bedrijven ter wereld’, Houellebecq in zijn romans en in de jaren ’80 van de vorige eeuw Neil Postman, die het boek ‘Wij amuseren ons kapot’ schreef. Nog wat verder terug in de geschiedenis vinden we Aldous Huxley met zijn ‘Brave new world’. Amusement zou ons afleiden, is de strekking en wel op een manier dat machthebbers vrijelijk hun gang konden gaan. Terwijl wij Netflix aan het kijken zijn, zouden zij van alles kunnen besluiten wat we niet willen. En dat zouden ze ook doen.

De Wagter en Houellebecq kijken meer naar de mentale effecten van amusement. Bij Houellebecq vinden we een wereld waarin vermaak gepaard gaat met leegte en zielloosheid. De Wagter houdt van de schrijver, maar legt meer nadruk op het belang van verbinding, en die verbinding is in het geding in een wereld, waarin we de hele dag vermaakt worden. Ikzelf onderscheid ‘vermaak dat onze geest levend maakt of/en houdt’ van ‘vermaak dat ons passief maakt’. En waar deze bezorgde mensen het over hebben, richt zich volgens mij op de laatste categorie. Dit artikel legt onze manier van amusement consumeren naast die in de 19e eeuw, toen internet, televisie en radio nog niet bestonden. 

Heb je het Kamp van Koningsbrugge al eens gezien? Dan zou ik het terugkijken, als je tenminste iets wil leren over leiderschap. In dit programma ondergaan een aantal mensen elementen uit de commando-opleiding, en zij worden ook getoetst aan de normen die daar gelden. Je zou kunnen zeggen dat de begeleiding van Ray Klaassens en Dai Carter, de instructeurs, streng en rechtvaardig is. Niet iedereen wordt er blij van, omdat mensen soms stevig worden aangesproken en ook zonder meer uit de groep worden gezet, als zij hun eigen belang laten prevaleren boven dat van de groep.

Na meer dan 25 jaar organisaties gezien te hebben is het een verademing om te kijken naar deze mannen en het team dat hen ondersteunt bij het begeleiden van de deelnemers. De stijl van de begeleiders is bijzonder consistent. Duidelijkheid en discipline zijn belangrijke waarden voor hen, maar ook empathie en respect. Dit zal niet op iedereen zo overkomen, maar naar mijn mening komt dit doordat we wat stereotiepe en wat te softe voorstellingen hebben bij deze woorden. Korte termijn beelden eigenlijk. Lange termijn empathie leidt nog wel eens tot een stijl die minder empathisch oogt, maar het ondertussen wel ís.

Waar gaat de wereld heen? Jongebazen.nl publiceert hierover vanaf 1 februari uitgebreide artikelen. Het zal daarbij een helpende houding proberen te ontwikkelen. De vorige aflevering handelde over de risico’s die er zijn rondom onze internetdata. Deze keer gaat het over farmaceuten. Het boek dat een basis vormt voor deze artikelen is ‘De 50 gevaarlijkste bedrijven’ van Raeste en Sokola, in het artikel R&S genoemd.

Hoe staan we ervoor in de farmaceutische industrie en wat kunnen we eraan doen? In deze aflevering eerst maar eens een korte beschouwing. Verderop dit jaar kijken wenwat er al aan gedaan wordt en of er nog creatieve ideeën zijn om dit probleem aan te pakken. Want een probleem is het helaas; dat blijkt steeds weer uit de artikelen.

Waar gaat de wereld heen? Jongebazen.nl publiceert vanaf 1 februari artikelen die jonge (en oudere) managers en hun medewerkers helpen om organisaties gezond(er) te maken. Het zal daarbij een helpende houding proberen te ontwikkelen. Leiderschap in de 21^e eeuw zal volgens Jongebazen gericht moeten zijn op de gezondheid van organisaties, maar ook van mensen, dieren en onze planeet in het algemeen. Het gaat erom ons leven en dat van anderen leuk en leefbaar te maken. (Eerste aflevering: https://www.jongebazen.nl/werkvloervoer/protest-alleen-is-niet-genoeg-we-moeten-elkaar-helpen)

In de artikelen zullen we ons richten op de organisaties die worden beschreven als ‘de 50 gevaarlijkste bedrijven ter wereld’. Dit is de titel van een in 2022 uitgegeven boek van twee Finse onderzoeksjournalisten (Raeste & Sokala). We zullen de organisaties een voor een bekijken en ons in de artikelen opstellen als adviseurs om ze te helpen. Veroordelen van organisaties is gemakkelijk, maar vaak doen ze iets omdat klanten erom vragen. Jongebazen wil met zijn artikelen juist bedrijven helpen, die als ‘gevaarlijk’ gelden.

Wat veel van deze bedrijven nodig hebben is ondersteuning en hulp om ethisch verantwoord te worden of te blijven. Neem Uber. Het basisidee leek zo slecht nog niet. Je brengt vanuit je schuurtje via het internet mensen met een auto in contact met mensen die ergens naar toe moeten. Dat doe je via een gebruikersvriendelijk programma. Je zorgt ervoor dat de chauffeurs er iets mee verdienen en de klant is ook happy, want zijn rit is goedkoper dan een taxirit.

Jongebazen.nl zal vanaf vandaag artikelen publiceren die jonge (en oudere) managers en hun medewerkers helpen om organisaties gezond(er) te maken. Uiteraard op een praktische manier. Het zal daarbij een helpende houding proberen te ontwikkelen. Leiderschap in de 21^e eeuw zal volgens Jongebazen gericht moeten zijn op de gezondheid van mens, dier en onze planeet.

Lang waren dit de ‘speeltjes’ van politiek links, maar die tijd is allang voorbij. Jongebazen denkt ook niet in termen van links of rechts. Het gaat erom ons leven en dat van anderen leuk en leefbaar te maken. En dat geldt niet alleen voor organisaties, maar ook voor ons, voor jou en mij. In het boek ‘De schakelaar’ van Bert Overbeek is dit al een uitgangspunt; dit kan gezien worden als een vervolg van dit boek.

In Learning & Development moet echt meer aandacht komen voor de ontwikkelingen die in organisaties gaande zijn, maar te weinig worden opgemerkt. Conspiracy thinkers  maken zich druk over geheime strategieën om de mensheid van zijn vrijheden te beroven, ja, de wereldbevolking te decimeren. Te vaak blijkt dat ze niet alleen feiten in hun redenering hebben zitten, maar ook aannames en veronderstellingen. Het ingewikkelde daarvan is dat daarvoor altijd wel ‘bewijzen’ voor lijken te zijn; vooral als je dingen negeert die je complottheorie tegenspreken. Selectieve waarneming

Intussen hoor je echter maar weinig verontwaardiging over zorgwekkende dingen die zich al decennia bewijsbaar aan het voltrekken zijn in onze wereld.  Het boek ‘De 50 gevaarlijkste bedrijven ter wereld’ (Raeste, Sokola) kan gezien worden als een helicopterview over die zorgelijke zaken. Als je dit boek hebt gelezen, begrijp je beter in welke hoek het gevaar echt schuilt en ook hoe je je er op moet voorbereiden.

‘De 50 gevaarlijkste bedrijven ter wereld’ is wat mij betreft hèt business boek van 2022 geworden. Alle ludieke top 10-boekjes ten spijt over hoe je jezelf en je bedrijf moet aansturen, deze torent hoog boven de anderen uit. Het is een boek dat de bedrijven toetst op integriteit. Schrijvers zijn de Finse onderzoeksjournalisten Juha-Pekke Raeste en Hannu Sokala. (https://www.managementboek.nl/boek/9789400514546/de-50-gevaarlijkste-bedrijven-ter-wereld-juha-pekka-raeste)

In mijn boek over leiderschap in de toekomst, ‘De schakelaar’, vermeldde ik in 2019 al dat integriteit steeds belangrijker zou worden in de 21^e eeuw. Kort daarna zagen we hoe half mannelijk bekend Nederland door de mand viel. Ook zeer vooraanstaande politici kregen billenkoek, omdat ze dingen deden die het daglicht niet verdroegen. Het woord dat erbij past is het woord ‘ritselen’.