Rubriek: Hardnekkige patronen

Op Linkedin werd weer eens gemopperd over heidagen. We moesten ze afschaffen, vond een aantal mensen. Ze zijn  langdradig, hoor je dan, ze leveren niets op en de trainers staan er alleen maar narcistisch geïnspireerd te zijn. Het is niet de eerste keer dat ik dit soort kritieken lees.

Voel ik me als trainer aangesproken? Not at all. Ik zit nu 27 jaar in het vak (want een vak is het) en zie in 99% van de gevallen tevreden tot zeer tevreden deelnemers. En dat geldt ook voor een aantal collega’s van me, die ook begrijpen dat het een vak is. De keren dat dat niet zo was, zijn op een hand te tellen. En dan vond ik het vaak aan mezelf liggen.

Het is eigenlijk bizar dat ik zo van mensen houd; dat ben ik eens met mijn vrienden die dit verschijnsel regelmatig opmerken als ik weer eens over mijn trainingservaringen praat. En als ik ‘mensen’ zeg bedoel ik die ene specifieke soort die we ‘homo sapiens’ noemen. De enige mensensoort die we nog hebben. Vroeger hadden we er meerderen. Net zoals je onder apen bonobo’s, makaken en gibbons hebt.

Jij en ik zijn onderdeel van die nog steeds flink uitdijende sapiens-familie. Op dit moment gedragen de bijna 8 miljard homo sapiens-leden zich zoals de sauriërs dat ooit deden. Ze regeren over de wereld, al doen ze dat een stuk slechter dan de giga-reptielen die zo’n 70 miljoen jaar geleden door een meteoriet-inslag aan hun einde kwamen.

Sommige trainers zien vaardigheidstrainingen als een eerste stap in hun carrière. Als ze wat langer trainer zijn willen ze het vaak loslaten. Terwijl vaardigheidstrainingen het meeste effect hebben op samenwerking en gedragsverandering. Kleine veranderingen in het gedrag leiden immers tot grote resultaten.

Vandaar dat wij, coach/actrice Karin Six en trainer/coach Bert Overbeek, ons erin hebben gespecialiseerd.  Al meer dan 25 jaar. Voor ons is vaardigheidstraining meer dan ‘een eerste stap in onze carrière’. Het gaat immers om de deelnemer en zijn leerproces. En die heeft veel baat bij oefening van praktijkcases, het delen daarvan met mededeelnemers en reflectie.

Toen de wijze (en in de seventies zeer populaire) schrijver Heere Heeresma zei, dat mensen zich kunnen ontwikkelen van natuurdriftige tot geestdriftige wezens bedoelde hij niet, dat ze moesten groeien van promiscue tot celibataire mensen. Vaak worden dit soort teksten zo benaderd. Maar Heeresma wilde meer dan dat. En nu, 50 jaar later, nu de biologie ons mensbeeld heeft aangescherpt, kunnen we Heeresma’s opvatting zelfs verdiepen.

Wat Heeresma bedoelde was duidelijk. In ons schuilen een aantal mechanismes die we in zijn woorden, ‘gemeen hebben met het gedierte des velds’. Denk hierbij aan overlevingsmechanismes, emoties, territoriumdrift, bezitsdrang, voortplantingsdrang en tribal mechanismes, zoals: wel voor de eigen ‘stam’, de eigen familie, de eigen groep zorgen, maar niet voor anderen.

Wie goed leiderschap nastreeft in zijn leven, kan veel leren van de groten uit de geschiedenis. Mede hierom schreef ik het boek over de historische Jezus, ‘De moed van Jesjoea’. Het kwam onlangs uit en het is toegankelijk voor iedereen die iets met leiderschap heeft.  Gelovig of niet gelovig maakt niet uit, want het gaat om de historische Jesjoea. Wie was die man destijds en wat kenmerkte zijn leiderschap? In ieder geval zijn ontwikkelingsgerichte instelling, zijn veranderingsbereidheid en zijn moed. Daarover een fragment.

‘Er is alle reden om aan te nemen, dat de discussies die Jesjoea had met de gevestigde geestelijkheid hem beroemd in de regio maakte, zoals ook Jochanan de Doper beroemd was. Mattheüs laat zien, dat die beroemdheid toenam naar mate de jaren vorderden. De opbouw is dat hij eerst discipelen selecteert, dat hij dan zijn boodschap begint te vertellen rondom het Meer van Galilea, waardoor er een schare fans ontstaat daar, dat hij daarna door Galilea ‘toert’, en af en toe moet uitwijken vanwege het feit dat hij anders niet alleen kan zijn, of dat de tetrarch Herodes of de Farizeeën het op zijn leven voorzien hebben.

Nu kunnen wij, leden van de weerspannige homo sapiens stam, andere mensen wel wappies noemen, maar ondertussen overschatten wij onszelf nogal. En ja, dat is onderzocht. Niet één keer, niet tien keer, niet honderd keer, maar duizenden keren. Mensen vergissen zich wanhopig vaak. En dat wordt niet minder als ze denken dat ze ‘de’ waarheid kennen. Want we snappen er geen pepernoot van.

Een willekeurig voorbeeld.

‘Mijn buikgevoel en intuïtie vertellen me alles’, zei een mooie vrouw me onlangs, ‘en ze zijn altijd waar’.

Ik knikte bevestigend, omdat ik bij schoonheid soms zo in beslag wordt genomen door wat ik zie, dat mijn reactievermogen verandert in een kom met water verdunde pudding. Ondertussen was ik het met haar oneens, want er is simpelweg geen pratend buikgevoel. Gevoel en gedachten zitten in de hersenen. Het kan vóelbaar zijn in je buik of in de hartstreek, maar het wordt in je hersenen geproduceerd en daarna razendsnel door je lichaam heen gejakkerd. Dit gebeurt via allerlei chemische en elektrische processen die je pas een beetje leert begrijpen na wat verdieping in de biologie, psychologie en natuur- en scheikunde.

Wie het voornemen heeft om zijn hoofd vol te stoppen met kennis en informatie moet weten dat je daar slechter van gaat luisteren. Dat weet ik niet door het een of andere wetenschappelijke onderzoek, maar door eigen ervaring. Ik zeg ook niet dat dat voor iedereen geldt, ben je mal, ik ben er allang achter dat mensen totaal anders kunnen zijn dan ik. En dan niet een beetje anders qua cultuur, maar ook qua beleving en persoonlijkheid.
Zo ken ik mensen die een aanval van hyperventilatie krijgen als er vlekken op hun keukenvloer komen; iets waar ik totaal geen last van heb. Integendeel, zie ik wat kookresten liggen, dan gooi ik er gerust wat koffie bij of strooi er wat havermout overheen. Maar er zijn ook weer dingen waar ik stress van krijg, waar anderen volkomen rustig onder blijven. Zoals printers die niet werken, precies op het moment dat je iets belangrijks wilt uitdraaien. Of mensen van klantenservicediensten die de mantra herhalen, die ze van hun organisaties ingefluisterd hebben gekregen om jouw probleem te overschreeuwen.

Dit zal voorlopig mijn laatste artikel zijn over de internetcriminaliteit waar ik door getroffen werd op 31 juli jl. Het zal over de kille benadering van de bank gaan en daarover zal het ongetwijfeld niet het laatste artikel zijn. Want het toont ook aan hoe kil je kan worden als bedrijf door digitalisering. Iets dat voorkomen kan worden. Met name de houding ten opzichte van de zzp’er, de kleinzakelijke klant, zal hierin centraal staan. Want waar de particulier gecompenseerd wordt door de bank, is de zzp’er minder gelukkkig.

‘Na slachtoffer te zijn geworden van internetspoofing (criminaliteit), zegt ABN AMRO na de nodige correspondentie dat de bank me niet compenseert. Oftewel: ik krijg niets terug. De reden hiervoor, zegt de bank, is dat zzp’ers met een zakelijke rekening niet worden gecompenseerd; alleen particulieren. Het verschil tussen de kleinzakelijke klant en een niet-zakelijke consument is echter minimaal, maar de banken hebben afgesproken dat je geen recht hebt op compensatie, als ze je zakelijke rekening plunderen. Geen zakelijke rekening meer nemen, zou ik zeggen.

De belastingdienst doet niets met de termen zakelijke en niet-zakelijke rekening. Je bent niet strafbaar als je een particuliere rekening gebruikt voor je zakelijke transacties, ook al hebben banken de ruimte om eigen voorwaarden te stellen, die overigens hoofdzakelijk in hun eigen belang zijn. De belastingen willen natuurlijk wel dat het helder is wat zakelijke en niet-zakelijke transacties zijn, maar daarvoor hoef je geen gescheiden rekeningen te nemen.