Rubriek: Operationeel leiderschap

Het probleem van onze tijd is dat we het overzicht kwijtraken; een belangrijke bron van stress. De uitdaging voor de jongere generaties zal zijn om in een tijdperk van chaos te doorgronden wat relevant is en wat niet. Internet, AI en big data maken het er niet makkelijker op. Er verschijnt veel fake news en media zullen om gebruikers te trekken de sensatieberichten niet schuwen.

Ik las het boek ‘Uit onbetrouwbare bron’ van Daniel Levitin; een buitengewoon goede gids voor betrouwbaarheid van berichten in de media. Maar ik vroeg me ook af of jongere generaties de moeite zullen nemen een dergelijk boek te lezen. Nemen ze nog de tijd voor dit soort waardevolle boeken, of boeit het ze niet meer? Het is eigenlijk een vraag die ik jullie, jonge bazen zou willen stellen.

Overzicht kwijtraken is niet alleen het gevolg van de informatiezee die over je heen spoelt, maar ook van je eigen vermogen om je te concentreren en te focussen. Daarvoor heb je rust nodig, en die rust biedt onze tijd niet. De oudere generatie heeft tijden gekend waarin je de tijd kon nemen voor een antwoord. Je werd niet de hele dag gebeld of geappt, of gemaild. Je kunt het je bijna niet meer voorstellen, maar die tijden zijn er echt geweest.

Mensen hebben meningen. Die meningen worden soms genuanceerd, en soms erg heftig geuit. In de samenleving, maar ook in de politiek of op het werk. Wie impact wil hebben, moet zichzelf niet alleen ‘aantrekkelijk’ presenteren, maar ook goed zijn in redeneren. Mensen zijn vaak gevoeliger voor een goed verhaal dan voor statistieken, die feiten beter weergeven. Eén verdrietig verhaal dat eigenlijk een incident is, komt soms beter over dan een betrouwbaardere statistiek die een totaal ander beeld laat zien dat dit verhaal.

Mensen zijn geen robots. Hun redeneringen worden ingegeven door hun emoties, hun behoefte aan veiligheid en hun angsten en verlangens. Die komen niet uit onze redeneringen voort. Ze bepálen die.

Er is weer eens een kabinet gevallen. Ik had het al eerder verwacht. In de zandbak van de politiek zit iedereen tegenwoordig alleen te spelen. Ze willen niet meer samen. Als iemand met een andere kleur trui in de buurt komt, krijgt hij een hand vol zand in zijn gezicht. Als hij iets zegt wat een ander niet bevalt, wordt hij uitgemaakt voor stom.

Soms zie je even twee kinderen in de parlement-zandbak samenspelen, maar een dag later is dat alweer voorbij, en is één van de twee weer met zand aan het gooien.

Maar goed. Kabinet gevallen. Tijd voor iets nieuws, schrijft een krant. Lekker niet meer bij voorbaat al denken dat je idee toch geen kans van slagen heeft. Niet meer bang zijn dat uiteindelijk alles wegzinkt in het drijfzand van het regentendom. Nieuwe mensen, nieuwe kansen.

Zoveel mogelijk winst maken; dat lijkt de wet van de markt. En dat is prima zolang het gaat over auto’s of computers. Het wordt anders als er in jouw en mijn gezondheid wordt gehandeld. En dat gebeurt. En flink ook! De farmaceutische ‘marktkoopmannen en -vrouwen’ laten ons graag geloven dat het hen om onze gezondheid gaat. Helaas blijkt uit de feiten dat het vooral om de financiële gezondheid van het bedrijf en zijn aandeelhouders gaat. En dat gaat dat nogal eens ten koste van patiënten.

Ik richt me met dit artikel tot de groep jonge managers die een verschil wil maken en een meerwaarde wil hebben. Hun houding kan van onderscheidende betekenis zijn. Als zij zich als farmaceutische MT-leden verzetten tegen hen bekende misstanden, kunnen ze veel betekenen voor de samenleving. Want farmaceuten zijn er niet voor de winst, ze zijn er voor jouw en mijn gezondheid.

Hoe breng je nieuws en andere informatie? Een belangrijke vraag. Heel wat mensen denken ‘Ik heb het duidelijk gezegd, dus mensen weten waar ze aan toe zijn’. Maar in communicatie gaat het om meer dan ‘ik heb het duidelijk gezegd’. Het gaat om het effect van wat je zegt. Daarbij speelt het een rol wie het zegt, maar ook hoe je de dingen ‘frames’ (van het Engelse ‘framen’.) Ik zal een voorbeeld geven.

Het Trimbos-instituut deed in 2021 onderzoek naar drankgebruik onder studenten. Uit dat onderzoek kwam naar voren dat in dat jaar de meeste studenten, namelijk 89,4%, niet ‘overmatig’ hadden gedronken!  Het leeuwendeel van de studenten (83,8%) had zelfs niet ‘zwaar’ had gedronken. En laten we niet vergeten te melden dat 15% van de studenten in dat hele jaar geen druppel alcohol dronk. Overmatig is 14 glazen per week voor een vrouw, 21 voor een man; ‘zwaar’ is tenminste 1x per week 6 glazen per week voor mannen en 4 voor vrouwen. Boven de 25 jaar wordt excessief drankgebruik nog zeldzamer.

Op 4 december 2021 publiceerden we -middenin de COVID-tijd- dit artikel over Artificial intelligence. Omdat het nu plotseling viraal gaat, publiceren we het nogmaals. Destijds was nog iedereen bezig met dit onderwerp. Dus inderdaad, net als met de brein-hype, liep Jongebazen voor de troepen uit.

‘Iedereen lijkt zich druk te maken om COVID, maar de impact van dat virus op onze samenleving is ‘peanuts’ vergeleken met dat wat ons op dit moment overkomt met kunstmatige intelligentie. Robots en computers verslaan de mens al gemakkelijk met schaken, een ongelooflijk ingewikkeld spel als GO en deskundig luisterpubliek onderscheidt een Bach-compositie door de computer allang niet meer van een echte Bach compositie. Computers leren intussen zichzelf van alles en dit proces is onomkeerbaar.

Ik snap dat niet iedereen iets met computers heeft, ikzelf ben ook geen fan, maar er is een omwenteling gaande in de wereld van de machines. We kunnen onze ogen hiervoor niet langer sluiten als we die omwenteling ten goede willen gebruiken voor mens, dier en aarde. Gelukkig zijn er voor de digibeten onder ons mensen als Mo Gawdat, die de kunst verstaan om in begrijpelijke taal uit te leggen wat er gebeurt in de wereld van de kunstmatige intelligentie.

Als je iets op Instagram, Facebook, TikTok of Snapchat plaatst, dan lijkt dat gewoon leuk. Maar helaas is het niet onschuldig. Ondertussen wordt er veel geld met je gegevens verdiend. Ze worden verkocht aan bedrijven en het is lang niet altijd duidelijk of dat legaal gebeurt. De wetgeving is namelijk minder snel dan internet. Maar vaak ook mag het, omdat je er zelf toestemming voor hebt gegeven.

Bedrijven als Facebook, Google, Microsoft, Amazon en Apple, maar ook Aladin, Tencent en TikTok gebruiken je informatie van hun klanten om concurrenten te vernietigen. Een voorbeeld is Snapchat. Toen iedereen dat ging liken, wisten ze bij Facebook dat ze er iets mee moesten. Ze konden op die manier hun monopolie-positie uitbouwen en monopolieposities zijn slecht. Je wil niet dat één bedrijf de markt gaat bepalen. Dat heeft gevolgen voor iedereen. Ook voor jou, want de salarissen zullen er niet beter op worden.

Tijdens mijn studies naar onzorgvuldigheden in de omgang met ethiek door bedrijven begon ik mij af te vragen hoe we in de nabije toekomst kunnen voorkomen dat bedrijven en overheden verkeerd omgaan met onze gegevens. Ook had ik wat andere vragen over internet en de wetgeving. Hieronder de antwoorden van Chat GPT-4. Erg verhelderend. Vooral de laatste vraag. Binnenkort een uitgebreid artikel van mijn hand over deze materie.

Vraag: welke wetten beschermen de ethiek op het internet?

Antwoord: Er zijn verschillende wetten die de ethiek op internet beschermen, afhankelijk van het land en de jurisdictie. Hier zijn enkele voorbeelden: