Rubriek: Operationeel leiderschap

Een leidinggevende, Bram, meldde het op een cursus. Hij was bijna 40 en gaf sturing aan een groep van 8 sales mensen. Dat ging best lekker, behalve met een van zijn mensen. Die man was 63. Een aardige vent, grappig, een goede salesman, maar wars van controle. Cremer wilde hij genoemd worden, omdat hij een fan was van de schrijver Jan Cremer. Dus noemde iedereen hem Cremer.

Cremer kon ook iets niet zo goed. Nobody is perfect, hij dus ook niet. Waar hij moeite mee had, was dingen vastleggen. Hij moest na een succesvolle actie een simpel formulier invullen, waardoor de back office het werk dat hij binnen haalde goed kon uitvoeren. En hier ging het wel eens mis.

Weet je wat me af en toe pijn aan de oren doet? Hoe managers en assessors over medewerkers of kandidaten praten. Alsof ze het over hun huisdieren hebben. ‘Denk jij dat hij dat kan?’ ‘Nee, ik denk het niet. Ik vind hem nogal star. En daarmee camoufleert hij zijn tekortkomingen, vind ik.’ ‘Hoe zou dat komen?’ En dan volgt er een verklaring. Meestal gaat het er over dat iemand al heel lang hetzelfde werk doet, en altijd in een veilige omgeving aan het werk is geweest. En dat kan je rustig een cliché noemen.

Maar veilig is het voor die medewerkers allang niet meer, want ze worden al decennia lastig gevallen met die veranderprocessen van ons. Al zo’n jaar of 40 worden ze geconfronteerd met veranderaars die dezelfde cliche’s over ze heen gieten. Ze zouden een 9 tot 5 mentaliteit hebben, geen zelfreflectie, geen flexibiliteit, star zijn, niet veranderingsbereid. Eerlijk is eerlijk, dat komt voor. Er zijn vreselijke medewerkers te vinden op werkplekken, mensen die vast willen houden aan dat wat ze doen, omdat ze weten dat ze dat kunnen en niet weten of ze het straks ook nog kunnen. En dan wordt het lastig, want als je werk niet goed is, dan zwaait er wat.

De hele dag ben je, bewust of onbewust, bezig met het maken van keuzes. Van hele kleine beslissingen (wat trek ik aan vandaag?) tot hele grote (welke baan kies ik?), van heel persoonlijk tot puur zakelijk. Keuzes maken en twijfelen is psychologisch superinteressant. Naarmate je meer verantwoordelijkheid krijgt in je werk, ga je grotere beslissingen nemen met meer impact. En dan kan je terechtkomen in de doelgroep waar Business-to-Business Marketing naar refereert als ‘decision makers’ of ‘zakelijke beslissers’. Volgens FD Mediagroep telt Nederland 715.100 zakelijke beslissers. Dit zijn mensen die ‘grote verantwoordelijkheden hebben, over ruime budgetten beschikken en koersbepalende beslissingen nemen.’

Wat kenmerkt die mensen, die zakelijke beslissers? Zij hebben die positie verworven door te bewijzen om grote verantwoordelijkheid te dragen. En waarschijnlijke door de juiste zakelijke beslissingen te nemen. Is het etiket ‘zakelijke beslisser’ weggelegd voor besluitvaardige types en vallen wispelturige types af op weg naar de top? En vlakken de emoties die grote besluiten met zich meebrengen af naarmate je grotere verantwoordelijkheid krijgt? 

Je kunt nu mijn boeken ‘Het Flitsbrein’ en ‘Mannen en/of vrouwen’ winnen. Beide boeken hebben de top 10 bereikt in de Managementboek top 100. (Zie pagina uitgever: http://futurouitgevers.nl/category/bert-overbeek/) Om mee te dingen naar de prijzen moet je voor 25 februari aangeven of de volgende stellingen uit mijn boek juist of onjuistzijn.  Er zijn drie boekensets te winnen. Je kunt je reactie sturen naar bert_overbeek@hotmail.com

Welke stellingen zijn juist?

• Vrouwen zijn meer gericht op doelen dan mannen.
• Het aantal vrouwelijke moordenaars is echt niet zoveel kleiner dan het aantal mannelijke.
• Mannen ondernemen meer dan vrouwen
• Voor vrouwen wordt een man aantrekkelijker door zijn auto.
• Voor mannen wordt een vrouw aantrekkelijker door haar auto.
• Vrouwen laten zich gemakkelijker beinvloeden door omstandigheden en veranderingen in de context.
• Mannen denken gemiddeld 25% van een vergadering aan seks.
• Een grote dikke man heeft meer kans op een carriere in de top dan een kleine slanke vrouw.
• Mannelijke besluiten zijn beter dan die van vrouwen omdat mannen beter zijn in het afwegen van complexiteit.
• Mannen van 40 zijn minder goede leiders dan vrouwen van 60.
• Bij vrouwen zijn hoofd en hart beter verbonden dan bij mannen (open het artikel voor meer stellingen)

Er zit veel humor in al die seminars en creatieve congressen die overal in het land voor managers worden gegeven. Ik word er regelmatig voor gevraagd en hoor de organisatoren me dan ‘enthousiasmeren’ met sprankelende verhalen over hun aanbod, dat niet nieuw is maar wel in een nieuw jasje is gestoken. Hun seminar is ‘onderscheidend’, ‘uniek’, ‘nog nooit gedaan’ en ze weten het zeker, daar wil ik absoluut bij zijn. Anders mis ik een belangrijke ontwikkeling.

Nu loop ik al 21 jaar in dit vak rond en ik hoor die verhalen ook zo’n 21 jaar. Vooral opleidingskundigen kunnen er wat van. Niets ten nadele van deze professionals, hoor, er zitten hele goede onder en ik heb er jaren prettig mee samengewerkt. Ze zijn vaak verantwoordelijk voor de managementmodellen en methodes waar managers gebruik van maken. Belbin, DISC, MBTI en talloze andere veelgebruikte management ‘tools’ komen in organisaties terecht via opleidingskundigen.

Wat een verhaal weer in het NRC. Over onbehoorlijke bestuurders. Deze keer bij het Scheepvaartmuseum in Amsterdam. Daar zat tot eind 2015 de VVD-senator Pauline Krikke aan het roer. Vond het management team niet leuk. Ze stuurden op 24 november een brief naar de Raad van Toezicht. De verwijten logen er niet om. Heette dat op de kleuterschool geen klikken?

Krikke miste ‘kennis, ervaring en vaardigheden’. Dat is zo’n beetje alles. Je vraagt je af hoe de Raad van Toezicht kort daarvoor zijn vertrouwen had kunnen uitspreken in de directeur. Zag die niet wat het management team wel pretendeerde te zien? Het management team dat zich volgens Krikke schuldig maakte aan wat zij later met een onkiese metafoor ‘een groepsverkrachting’ zou noemen.

Mannen en vrouwen vertonen op de werkvloer nogal eens geëvolueerd voortplantings- en overlevingsgedrag. En dat wordt door managers niet altijd goed begrepen. Vrijdag 29 januari verschijnt daarom het nieuwe boek ‘Mannen en/of vrouwen’ van de managementboek-top 10-schrijver Bert Overbeek. Een nuttig, soms grappig boek over de verschillen tussen de seksen in werksituaties. Een boek dat je het lezen van 50 andere boeken bespaart. Hoe ga je als teamleider handig om met man-vrouw-verschillen? Hoe begeleid je het zo dat je team daardoor beter gaat presteren? Hieronder een uitgebreide beschrijving van het boek. Voor een wat kortere beschrijving kan je kijken op de site van de uitgever: http://futurouitgevers.nl/over-mannen-en-vrouwen-gesproken/

‘Hoe kan het nou’, vroeg Paul, manager van een afdeling van 80 mensen, ‘dat mijn medewerkers me zo slecht verstaan? Kijk, bij zo’n verandering heb je zaken op hoofdlijnen duidelijk, maar een aantal dingen weet je nog niet. Die moeten nog uitgewerkt worden. Dat er ruis ontstaat over dingen die nog niet duidelijk zijn snap ik. Maar over dingen die we kunnen vertellen ben ik toch erg duidelijk. Hoe kan daar nou ruis over ontstaan? Je kent me, ik ben een zelfkritische en goede communicator.’

Ik dacht na over wat hij zei. Hij was inderdaad een goede communicator.

‘En waar ik echt gek van word, is dat ze er in beide gevallen dingen bij verzinnen. En ook dat snap ik weer wanneer er ruis is, of wanneer je niet duidelijk genoeg bent. Want dan vullen ze het zelf in. Maar er dingen bij verzinnen als je een helder verhaal vertelt of je verkeerd citeren, dat vind ik toch wel wonderlijk.’

Steeds weer komt hij terug, de discussie over zelfsturende teams. Succesverhalen wisselen mislukkingen af. De VPRO maakte bijvoorbeeld Ricardo Semmler weer actueel, die een pleitbezorger is voor zo min mogelijk managementbemoeienis. En enige jaren terug publiceerde Ben Kuiken het boek ‘De laatste manager’. De boodschap is vaak hetzelfde: managers zijn nogal eens een sta-in-de-weg bij het behalen van een goed resultaat. Nee, zeggen de tegenstanders, niet waar, als je teams zelf laat sturen is er geen afstemming met andere teams, is de benadering vaak niet resultaatgericht genoeg, let niemand op de kosten en de belangrijkste tegenwerping: de grootste schreeuwers zijn de baas. Want er zal vanzelf weer een pikorde ontstaan, met een informele leider, en zo’n leider hoeft niet per ze datgene te zijn wat team en organisatie nodig hebben.

De Brouwerij ging besparen; zoveel was duidelijk. De IT-luchtbel die rond de eeuwwisseling zo groot was geweest als de zon zelf, was plotseling uit elkaar geklapt en de sky was niet langer de limit. Het geld is op, zei Cartouche, de externe die de Brouwerij had ingehuurd om, zoals het genoemd werd ‘kwartier te maken’. Uiteraard tegen een tarief dat himmelhoch jauchzend was; zelfs voor die tijd. Het geld was dus niet op. Leeme stond tussen zijn 71 collega’s naar het slecht nieuws gesprek te luisteren in het gebouwtje waar voorheen de werkweek werd afgesloten met het bier. Productconfrontatie noemden de Brouwerij-medewerkers het. Vroeger. Toen de Brouwerij nog gewoon de Brouwerij was, en de gemoedelijkheid iedere kreuk rechttrok.

Nu stonden ze verzameld als in een kerk, met Cartouche op het spreekgestoelte. De Brouwerij was in afwachting van het laatste oordeel, want geruchten wilden dat 30% van hen ontslagen zou worden. Ongeveer 22 mensen. Misschien waren het er minder. Leeme kende een verhaal waarbij de directie bewust een roddel de wereld in hielp. 150 van de 300 mensen zouden worden ontslagen. Toen dat er 80 waren viel het mee en bleef een wild effect uit.