Rubriek: Hardnekkige patronen

‘Ik ga allerlei politiek incorrecte uitspraken doen over vrouwen de komende tijd’ mopperde Simon. Dat verwonderde ons, zijn collega’s in het bedrijfsrestaurant, niet. Simon stond bekend als een womanizer, die de vrouw hoofdzakelijk zag als een vorm van mannelijke ontspanning. Hij was single, al zou hij het zelf nooit zo noemen.

‘Single? Dat is een 45-toeren plaat, of een weg die rond de stad slingert. Een mens is vrijgezel.’

Simon was een periode erg verliefd geweest op een van de mooiste vrouwen die de mensen in zijn dorp hadden gezien, pochte hij. Ze kwam dan ook niet uit het dorp zelf, waar de vrouwen zich volgens hem teveel lieten beïnvloeden door de blonde hockeymodes. Als de mannen met elkaar zaten, en er passeerde een blonde vrouw, en ze begonnen haar te prijzen, alsof het een exotische bloem was uit de rozentuin van het locale slot, dan temperde hij het enthousiasme door te zeggen, dat het een typisch voorbeeld was van ‘kantoorblond’.

Ik ken een man met een snor, die auditor is en organisaties doorlicht, en die enorm opleeft als hij zich aan de regeltjes houdt. Hij is geen vriend, maar iemand die ik regelmatig in onze straat zie lopen. Soms wil hij een praatje maken, bijvoorbeeld als de straat afgesloten is om leidingen te leggen, met alle herrie die daarbij hoort. Dan komt hij kijken of mensen niet toch stiekem op plaatsen lopen waar ze niet mogen komen. Als hij in de buurt is, komt dat steeds minder vaak voor.

Het maakt niet uit of het om belangrijke of minder belangrijke regeltjes gaat, want hij heeft moeite om hoofd- en bijzaken van elkaar te scheiden. Hij windt zich bijvoorbeeld niet alleen op over opgeschoten jongetjes die geen meisjes kunnen krijgen, en dat compenseren met straatraces, maar ook over mensen die voordringen bij de slager of mensen die per ongeluk een papiertje op straat laten vallen.  

Enige tijd geleden uitgeverij Futuro mijn nieuwe boek ‘Mannen en/of vrouwen?’ met als ondertitel ‘Diversiteit op de werkvloer’. Belangrijkste boodschap: probeer als leidinggevende gebruik te maken van de man-vrouw-verschillen. Benut ze. Verder zal het boek dieper ingaan op de invloeden van het brein, hormonen en genen. Ons gedrag is vaker dan we zouden willen afgeleid van seksuele mechanismes. Paringsrituelen die we uit de natuur kennen hebben bij mensen een geheel eigen gedaante aangenomen. Het soort auto, je positie in een organisatie, ja, het aantal kinderen werken allemaal mee aan je aantrekkelijkheid op de arbeidsmarkt. Maar niet alleen daar. Ook op de relatiemarkt. Hieronder een kleine voorpublicatie van het boek. Blijf deze blog volgen, want we houden je op de hoogte van de noodzaak van dit boek in een wereld die nogal krampachtig doet over man-vrouw-verschillen.

Een van de belangrijkste dingen in ons leven zijn onze liefdesrelaties. Niet prettig voor organisaties. In het jaar van echtscheiding bedraagt het verzuim 8,5 tot 9%, bijna 4 procentpunt hoger dan van degenen die continu gehuwd zijn. Een reden om eens wat dieper hier op in te gaan. In verband hiermee las ik het boek ‘Over liefde en loslaten’ van Jan Geurtz, en daar kwam ik erg interessante dingen tegen.

Bij Geurtz zien we een prachtig voorbeeld van iemand, die vanuit spiritualiteit tot een voor iedereen te begrijpen en toe te passen methode komt. Iedereen kent het. Je wordt verliefd, je wilt steeds bij elkaar zijn, je kunt nachten doorgaan en je bent helemaal gelukkig. Na verloop van tijd vermindert dit, maar de relatie gaat voor met een wederzijdse warmte: de verliefdheid gaat over in liefde, zeggen we dan.

Vanochtend had de Volkskrant een goed artikel. Het ging over een taaltrainster die 216 euro verdiende met een belangrijke klus. Haar opdrachtgeefster toucheerde maar liefst een paar 1000 euro. Dit mag rustig een tendens genoemd worden. Ze is ontstaan in de crisistijd, toen de wat grotere trainingsbureaus de gages voor trainers in ras tempo omlaagschroefden.

Ik heb het ooit meegemaakt dat een groot trainingsbureau eerst 450 euro per dagdeel betaalde, en dan ook nog voorbereiding, hotel- en reiskosten.

Datzelfde bureau betaalde na overname door een andere club 275 euro per dagdeel. Voorbereidingskosten en hotel- en reiskosten kwamen voor rekening van de trainer. Ook het concurrentie- en relatiebeding werd aangescherpt. Wie er over klaagde, kon vertrekken of kreeg heel vriendelijk te horen dat trainers zo wel ‘de interessante klussen’ kregen.

Veel managementideeën wortelen in achterhaald psychologisch gedachtengoed, dat nog steeds met waarheidsdrift wordt rondgepraat. In dit verband brengt de Amerikaanse neuropsycholoog Goldberg interessante novelties. Goldbergs vernieuwing zit hem in een paar dingen: mentale representaties, perceptie en taal. Wie zijn ogen sluit en denkt aan Amsterdam heeft onmiddellijk een beeld. Dit is natuurlijk niet de werkelijke stad, maar dit is een door de hersenen gevormd beeld van de stad, een mentale representatie van de stad En dat geldt niet alleen voor een stad, maar voor alles in het leven. Je brein zit vol met onvolmaakte mentale represtentaties, en die zijn bepalend voor je perceptie. Perceptie laat je woorden geven aan die representaties. En die woorden beïnvloeden onze perceptie op hun beurt.

NRC heeft vandaag een zeer interessant artikel over ADHD. Het is me uit het hart gegrepen! Ik zou, het artikel lezend, willen dat neurowetenschappers een nieuwe term vinden voor ADHD, en dat organisaties de kwaliteiten van dat wat we nu ADHD’ers noemen, echt beter leren benutten. Bij mij zelf is in 1998 zowel ADHD als hoogbegaafdheid vastgesteld, en ik heb mijn ADHD zowel als een nuttige kwaliteit, als als een beperking ervaren. Mensen die het van me weten, hebben me vaak gevraagd waarom ik succesvol ben in mijn werk met deze ‘handicap’. Ik antwoord dan dat het juist door mijn ADHD komt.

Het is overigens niet makkelijk om mijn ADHD hier publiekelijk te benoemen, want mensen trekken dan vaak een wenkbrauw op, alsof je een onstuurbare stuiterbal bent, je zou zomaar gestigmatiseerd kunnen worden, maar ik vind toch dat ik er maar eens mee voor de draad moet komen, om anderen die ADHD hebben een hart onder de riem te steken. Ook wil ik organisaties laten weten dat ze heel veel kunnen hebben aan het creatieve oplossingsvermogen van ADHD’ers, en hun vermogen om problemen te analyseren en zaken te ontwerpen om organisaties te versterken.

Kijk even mee naar zaken die ADHD’ers bijna allemaal herkennen…

Er is momenteel veel discussie over de vraag waar het bewustzijn zetelt in ons brein, maar ook hoe het ontstaan is. Bij veranderingen en leren is dit van belang. De vraag hoe ons brein zich heeft ontwikkeld door de evolutie heen geeft inzicht in de wijze hoe we dingen leren, en welke mogelijkheden en onmogelijkheden ons brein heeft. Belangrijk wanneer we kijken naar organisaties. Momenteel wordt met name Daniel Dennetts meest recente boek ‘Van bacterie naar Bach en terug’ als een belangwekkend werk gezien als het gaat over de ontstaansgeschiedenis van bewustzijn. Dennett is een complexe denker. Zijn boek staat in veel kasten, maar ik vraag me af wie het echt zullen lezen. En heb persoonlijk meer met een ander nieuw boek: ‘Creativity’ van Elkhonon Goldberg.

Vraag 100 mensen wat er mis is in hun organisatie, en 99 zullen antwoorden: communicatie. Nu is communicatie een breed begrip. Alles valt er onder. Luisteren, samenvatten, doorvragen, onderhandelen, beïnvloeden, overtuigen, informatie verstrekken, en ga zo maar door. En dan hebben we nog interne en externe communicatie, communicatie op teamniveau en individueel niveau.

Wie zegt dat de communicatie niet goed verloopt, heeft volgens mij de verwachting dat communicatie goed zou moeten verlopen. In de praktijk blijkt echter dat er vaak iets misgaat in communicatie. Wie ervan uitgaat dat de communicatie in principe niet goed verloopt, bewijst zichzelf een goede dienst.

Heel veel mensen zeggen het. Pas op met aannames. En denk niet in hokjes. En het is zinvol dat ze dat zeggen. Aannames doen over mensen kan in het ergste geval leiden tot genocide en in gunstiger gevallen tot verkeerde oordelen. En verkeerde oordelen kunnen weer tot gevolg hebben dat mensen onrechtvaardig worden behandeld. De schuld krijgen van dingen die ze niet gedaan hebben.

Wij mensen zijn geneigd om de onterecht aannames bij anderen wel, maar die van onszelf niet te zien. Ook hoor je regelmatig dat mensen tegen anderen zeggen, dat ze niet in hokjes moeten denken, terwijl ze dat zelf eigenlijk ook doen. Hoe komt het nou dat we de aannames bij anderen wèl, maar bij onszelf niet zien.