Rubriek: Operationeel leiderschap

In het nu volgende verhaal zie je hoe de top van een bedrijf zich gelukkig waant met een verandering. Ze rusten ergens uit, en vinden dat het werk is gedaan. Maar is dat ook iets wat het middenkader ervaart? En wat vindt de medewerker? Naar mate het verhaal vordert blijkt dat de geslaagde implementatie wel wat haken en ogen kent. Om niet te spreken van weerhaken en ogen. Lees mee met dit eerste van een aantal verhalen over de ongemakken van onze organisaties.

‘Ergens in het midden van het land, stond het hoofdkantoor van de werkplaatsen. Op de bovenste verdieping zaten de directieleden die –vonden zij zelf- met één man teveel waren, maar de relaties waren goed, ze waren slagvaardig en dat rechtvaardigde veel.

In zijn boek ‘Het seniorenbrein’ laat hoogleraar neuropsychologie Andre Alleman goed zien wat de 50 plusser wel en niet beter kan dan jongere medewerkers. Ik vind dit altijd een betere invalshoek dan de populaire generatieverschillen. Generatie x en y-theorieen leiden vaak tot een overwaardering van de ene generatie ten opzichte van de andere. In het boek van Alleman zie je dat er verschillen zijn tussen ouderen en jongeren, maar ze vullen elkaar uiteindelijk goed aan en de verschillen worden minder behandeld in termen van waardering. De lezer kan een antwoord krijgen op de vraag: welke functies verbeteren en welke verminderen bij oudere mensen?  Laten we beginnen met de functies die verminderen en daarna de verbeterde functies in kaart brengen. 

Het economiekatern van het NRC had kort geleden veel over de val van bedrijfstoppers. Een op de twintig heeft iets gedaan dat we verwerpelijk vinden. Witwassen, belasting ontduiken, frauderen, dat soort dingen. Geen kleine dingen. Echt dingen die bedrijfstoppers niet horen te doen. Uiteraard kwam VVD’er Hermans langs, de droevige Buck Groenhof van SNS Reaal en ook Timo Huges weer. Van Deijsselbloem weet iedereen intussen dat hij met verschillende maten meet en oneerlijk is. Maar die zal wel blijven zitten. Een echte overlever vind ik het.

Toch prettig om in zo’n gezelschap van in opspraak geraakte grote jongens iemand met een onberispelijke staat van dienst tegen te komen. Frans Muller, CEO van het fusiebedrijf van Delhaize en Ahold, maakte in de kolommen van het zaterdagkatern van het NRC een frisse indruk. En hij had een bijzondere uitspraak. Tussen allerlei meer business gerichte vragen zat ook een vraag over het nut van Grieks en geschiedenis op de middelbare school.

Wie de sjeik uit de verhalen van Scheharazade kent, u weet wel, die van 1001 nacht, weet dat ‘veelwijverij’ eeuwen geleden vooral voorkwam bij mannen hoog in de pikorde. Denk maar aan de harems. Ik durf zonder al te veel aarzeling te zeggen dat er sindsdien weinig veranderd is in onze biologie. Zo laten bestuursvoorzitters met enige regelmaat zien dat ze viriel zijn. Ik heb daarvan meerdere voorbeelden. Voormalig premier en VN-topman Lubbers had op dit gebied een reputatie, ex-president Clinton rookte graag een sigaar met Monica Lewinsky, ex-IBM topman Robert Moffat bedreef handel met voorkennis om een vrouw te helpen met wie hij een intieme relatie had en HP-baas Mark Hurd ging over de schreef met een van zijn medewerkers.

In mijn carriere heb ik regelmatig gehoord dat mannen in topfuncties zich ‘even lieten gaan’. Dat hoeft niet altijd onmiddellijk overspel te zijn. Zo ken ik een bestuursvoorzitter die zich temidden van andere mannen liet ontvallen dat ‘receptionistes lekkere blonden wijven met grote borsten’ moesten zijn. Op een personeelsfeest had hij grote moeite om met zijn handen van de mooiste vrouw af te blijven. Een belediging van de andere vrouwen die aanwezig waren; althans zo interpreteerden de dames het. De mannen vonden het wel viriel, geloof ik. 

Wie de sjeik uit de verhalen van Scheharazade kent, u weet wel, die van 1001 nacht, weet dat ‘veelwijverij’ eeuwen geleden vooral voorkwam bij mannen hoog in de pikorde. Denk maar aan de harems. Ik durf zonder al te veel aarzeling te zeggen dat er sindsdien weinig veranderd is in onze biologie. Zo laten bestuursvoorzitters met enige regelmaat zien dat ze viriel zijn. Ik heb daarvan meerdere voorbeelden. Voormalig premier en VN-topman Lubbers had op dit gebied een reputatie, ex-president Clinton rookte graag een sigaar met Monica Lewinsky, ex-IBM topman Robert Moffat bedreef handel met voorkennis om een vrouw te helpen met wie hij een intieme relatie had en HP-baas Mark Hurd ging over de schreef met een van zijn medewerkers.

In mijn carriere heb ik regelmatig gehoord dat mannen in topfuncties zich ‘even lieten gaan’. Dat hoeft niet altijd onmiddellijk overspel te zijn. Zo ken ik een bestuursvoorzitter die zich temidden van andere mannen liet ontvallen dat ‘receptionistes lekkere blonden wijven met grote borsten’ moesten zijn. Op een personeelsfeest had hij grote moeite om met zijn handen van de mooiste vrouw af te blijven. Een belediging van de andere vrouwen die aanwezig waren; althans zo interpreteerden de dames het. De mannen vonden het wel viriel, geloof ik. 

In het bedrijfsleven hoor je erg veel uitdrukkingen waarvan je oren dicht gaan zitten. Ik heb ze in een gesprek proberen te vangen. Luister mee.

‘Ha concullega’
‘Goeiesmorges, laten we het maar eens even over ons projectje hebben.’
‘Goed idee. Kunnen we even levelen en de boel smart maken.’
‘Ja, wordt tijd. Want we moeten er toch iets van gaan vinden nu.’
‘Nu al?’
‘Nou, als we proactief willen zijn wel, ja. Tee zet tee moeten we de case organisatiebreed uitrollen en dan moet je toch je piketpaaltjes gaan zetten.’
‘Okay, maar prio one lijkt me nu toch de PVA´.
´Lijkt me een goede insteek. Maar om dingen high level te krijgen moeten er toch een paar hun plasje over doen. En als wij er dan niet iets van vinden, en we moeten het later nog tegen elkaar aanhouden, valt er weinig uit te nutten. Wat vind jij?’

‘Uit een onderzoek bij 5.000 vrijwilligers bleek dat mannen gemiddeld 76 minuten roddelen met collega’s en vrienden. Vrouwen doen het slechts 52 minuten per dag. Mannen praten het liefst over de dronken uitspattingen van vrienden, oude schoolkameraden en de knapste vrouwelijke collega’s. Vrouwen vertellen eerder gemene dingen over seksegenoten, het seksleven van anderen en de gewichtstoename van vriendinnen. Mannen roddelen het liefst op het werk, vrouwen doen het vaakst thuis aan achterklap.’

Dit internetbericht laat zien dat vrouwenroddel wat gemener is dan mannenroddel.

Voor vrouwen wordt een man aantrekkelijker door zijn auto. In algemene zin wordt een man voor vrouwen aantrekkelijker door status. Psychologen verklaren dit door er vanuit te gaan dat mannen met status een groter vermogen hebben om een gezin te onderhouden en om veiligheid te bieden. Er is een biologische parallel met de genetisch aan ons sterk verwante chimpansee, waar het gevecht om de hoogste plaats in de roedel berucht is. Die hoogste plaats biedt een aantal significante voordelen. Het beste eten en de aantrekkelijkste vrouwtjes.

Manager Kick en medewerker Vic (de namen zijn fictief) lazen een tip voor managers in een managementboek en werden gevraagd om te reageren. De tip ging over weerstand. ‘Bij weerstand vragen leidinggevenden grondig door, om te achterhalen wat de echte oorzaak van de weerstand is. Ze tonen ook begrip. Hierdoor voelen mensen zich gehoord. Begrip is echter geen eindhalte. Meestal moet toch gebeuren, waar de mensen weerstand tegen hebben. De weerstand moet dan worden omgebogen. Dit kan echter niet voordat:

Het management moet, zoals gezegd, weten in welke werkelijkheid het beleid gestalte krijgt. Niet alleen de markt kennen en dan roepen dat er ‘meer efficiency en servicegerichtheid’ nodig is, maar ook uitleggen aan de lagen onder hen hoe die dingen er in hun werkpraktijk uit zien. Dit gebeurt echt veel te weinig. Het is één van de redenen waarom Henry Mintzberg verzuchtte dat managers verkeerd worden opgeleid: ze zijn teveel bezig met informatie en te weinig met hun mensen in beweging te brengen. Wie de ‘performance’ van het operationele proces wil verbeteren, moet die performance kennen en ook het proces dat daartoe leidt. Wil je echt iets veranderen, dan ontkom je daar trouwens niet aan.